دلیل ابتلا به بیماری ام اس چیست؟ ویروسی رایج ممکن است یکی از عوامل مؤثر در مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشد
کشف علت یک بیماری آسان نیست. یکی از دلایل این دشواری این است که بیشتر بیماری‌ها علتی واحد ندارند. در عوض بسیاری از بیماری‌ها به این دلیل رخ می‌دهند که عوامل متعددی با هم ترکیب شده، باعث بیماری می‌شوند.
یکی از این عوامل ژن است. برخی از افراد با یک یا چند ژن به دنیا می‌آیند که آن‌ها را در برابر یک بیماری آسیب‌پذیر می‌کند. عوامل دیگر مربوط به محیط و رفتارهای شما می‌شوند: از قبیل چیزی که می‌خورید، هوایی که تنفس می‌کنید، میزان فعالیت بدنی‌ای که انجام می‌دهید و عاداتی مانند سیگار کشیدن. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که برخی از ویروس‌ها نیز ممکن است از عوامل مهم در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشند.
مولتیپل اسکلروزیس به سلول‌های مغز و نخاع آسیب می‌رساند. اما چرا؟
مولتیپل اسکلروزیس یک بیماری مغز و نخاع است که علائم عصبی بسیاری از جمله ضعف دست و پا، از دست دادن بینایی و مشکل در تفکر و همچنین خستگی شدید ایجاد می‌کند. در طول 50 سال گذشته از تحقیقات گوناگون آموخته‌ایم که ام‌اس یک بیماری خودایمنی است: سیستم ایمنی به طرق مختلف به مغز و یا نخاع حمله می‌کند و منجر به بروز علائم بیماری می‌شود.
با این حال دلیل اینکه چه چیزی باعث حملهٔ سیستم ایمنی می‌شود مشخص نیست. طی سال‌ها، ویروس‌های متعددی به‌عنوان علل ام‌اس مطرح شده‌اند، اما تحقیقات بیشتر و بعدی نشان داد که این‌گونه نبودند. این باعث شد که برخی از پزشکان و دانشمندان ام‌اس، ویروس‌ها را به عنوان عوامل احتمالی درنظر بگیرند.
اما شواهد رو‌به‌رشد در سال‌های اخیر به چندین ویروس اشاره می‌کند که ممکن است محرک ام‌اس باشند. قوی‌ترین این شواهد و تحقیقات در مورد ویروس اپشتین-بار (EBV) است. این ویروس بیشتر افراد را در کشورهای توسعه‌یافته مانند ایالات متحده در سال‌های نوجوانی یا جوانی آلوده می‌کند.
هنگامی که یک فرد آلوده می‌شود، ویروس بی سر و صدا تا پایان عمر در بدن فرد زنده می‌ماند. در بیشتر افراد، این ویروس و آلودگی هیچ مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند. اما به‌ندرت می‌تواند باعث ایجاد سرطان‌های خاصی شود. در حال حاضر آن را به مولتیپل اسکلروزیس مرتبط می‌دانند.
تحقیق عمیق‌تر در مورد رابطهٔ بین ویروس اپشتین-بار و ام‌اس
یک مطالعهٔ بزرگ و طولانی‌مدت از هاروارد که در مجلهٔ معتبر Science منتشر شد، توجه بسیاری را به خود جلب کرد. نمونه‌های خون به‌طور مکرر از 10 میلیون پرسنل نظامی ایالات متحده طی 20 سال جمع‌آوری شد. نمونه‌ها برای بررسی شواهد عفونت با EBV مورد آزمایش قرار گرفت.
در طی 20 سال، برخی از افراد در این مطالعه به ام‌اس مبتلا شدند. محققان دو گروه را با هم مقایسه کردند: افرادی که در زمان ورود به خدمت سربازی به EBV مبتلا نبودند، اما بعداً آلوده شدند و افرادی که به ویروس آلوده نشدند. احتمال ابتلا به ام‌اس در گروه اول 32 برابر بیشتر از گروه دوم بود. به‌طور متوسط، علائم ام‌اس حدود پنج سال پس از آلوده شدن فرد به EBV شروع شد.
این یافته‌ها چه چیز را نشان می‌دهند؟ این مطالعه شواهدی قوی ارائه می‌دهد که عفونت جدید با EBV یکی از عوامل مهم، شاید حتی یک عامل ضروری در ایجاد ام‌اس است. اما داستان پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. به این موضوع فکر کنید: حدود 95٪ از تمام انسان‌ها در اوایل بزرگسالی به‌طور دائم به EBV مبتلا می‌شوند، اما کمتر از 1٪ از افراد دچار ام‌اس می‌شوند. بنابراین تنها آلوده شدن به EBV به این معنی نیست که فرد به ام‌اس مبتلا می‌شود. در واقع عوامل دیگری غیر از عفونت EBV نیز باید در ایجاد ام‌اس دخیل باشند.
این عوامل تقریباً به‌طور قطع شامل تولد با ژن‌های خاصی است که شما را در برابر ابتلا به ام‌اس آسیب‌پذیر می‌کند. آلوده شدن به سایر ویروس‌ها و همچنین EBV نیز ممکن است از عوامل مهم باشند.
اما کدام ویروس‌ها؟ به نظر من، شواهد رو‌به‌رشد نشان می‌دهد که یک «عموزادهٔ» EBV، به نام هرپس ویروس انسانی تیپ ۶ نیز ممکن است در تحریک ام‌اس مهم باشد و ژن‌های رتروویروس‌های درون‌زا نیز ممکن است فاکتورهای تعیین‌کننده‌ای باشند.
رتروویروس‌های درون‌زا چیست؟
حدود 8 درصد از ژن‌هایی که ما با آن‌ها متولد می‌شویم از ویروس‌های باستانی به نام رتروویروس‌ها می‌آیند. این ارگانیسم‌های ویروسی با موفقیت ژن‌های خود را در ژن‌های حیواناتی که پیش از انسان می‌زیسته‌اند و در نهایت انسان‌ها وارد کردند. برخی از این ژن‌ها را می‌توان برای ساخت پروتئین‌هایی فعال کرد که بر سیستم ایمنی بدن ما تأثیر می‌گذارند. در نهایت شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد هر یک از این ویروس‌ها، EBV، ویروس هرپس انسانی تیپ ۶ و رتروویروس‌های درون‌زا می‌توانند یکدیگر را فعال کرده و باندی را برای ایجاد بیماری تشکیل دهند.
آینده: تحقیقات جدید ممکن است سرنخ‌های تازه‌ای را برای پیشگیری ارائه دهد
اگر ویروس اپشتین-بار یکی از عوامل مهم در ایجاد مولتیپل اسکلروزیس باشد، ممکن است واکسن علیه EBV منجر به موارد کمتری از ام‌اس شود. چندین گروه علمی در سراسر جهان در حال تحقیق و بررسی روی چنین واکسنهایی هستند.
یکی از شرکت‌هایی که واکسن mRNA را برای کووید-۱۹ ساخته‌است، در حال بررسی و تحقیق بر روی واکسن mRNA EBV است. مؤسسهٔ ملی بهداشت آمریکا نیز در حال توسعهٔ واکسنی برای این مورد است. با این حال بعید است که حداقل تا یک دههٔ دیگر بفهمیم آیا این واکسن‌ها در برابر EBV، یا علیه توسعهٔ MS، مؤثر هستند یا خیر. هرچند ارتباط ام‌اس با این ویروس ممکن است نقطهٔ عطف مهمی در غلبه بر این بیماری باشد.
منبع:
هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.