ارتباط چربی شکمی و مرگ: شکل سلامتی چگونه است؟
خطرات چربی شکم و عوارض آن چیست؟ شاخص تودهٔ بدنی یا BMI، از دیرباز استانداردی برای ارزیابی وضعیت وزن و خطرات سلامتی بوده‌است. BMI با استفاده از میزان قد و وزن شما اندازه‌گیری می‌شود و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، چرا که این ابزار اندازه‌گیری، سریع، آسان و ارزان است. با‌این‌حال، در مورد میزان چربی فرد و یا نحوهٔ توزیع آن در بدن، که هر دو شاخص کلیدی سلامت متابولیک‌اند، اطلاعاتی نمی‌دهد. مطالعه‌ای که اخیراً در The BMJ منتشر شده‌است، اندازه‌های مختلف شکل بدن، به‌طور خاص چربی مرکزی و یا شکمی، را تجزیهوتحلیل کرده‌است تا مشخص شود کدام انداز‌ه‌ها بیشتر پیش‌بینی‌کنندهٔ مرگ زودرس‌اند.
چربی شکمی با افزایش خطر مرگ مرتبط است
محققان در این مطالعه در مورد چربی مرکزی اندازه‌گیری‌های زیر را تجزیهوتحلیل کردند: دور کمر، باسن و ران، نسبت دور کمر به باسن، نسبت کمر به قد، نسبت کمر به ران، شاخص چربی بدن (که شامل دور باسن و قد است) و شاخص شکل بدن (محاسبه‌شده با استفاده از دور کمر، BMI و قد)
آن‌ها دریافتند که دور باسن و ران بزرگ‌تر (که گاهی اوقات به شکل گلابی نیز نامیده می‌شود) با خطر کمتر مرگ ناشی از هر علتی همراه است. تمام اندازه‌گیری‌های دیگر نشان می‌دهد که چربی در مرکز (گاهی اوقات شکل سیب نامیده می‌شود)، با خطر مرگ بیشتری همراه بود. یعنی هرچه فرد چربی شکمی بیشتری داشته باشد، خطر مرگ به هر دلیلی بیشتر می‌شود.
این نتایج به چه معنا است؟
این یافته‌ها به ما می‌گوید که نه تنها مقدار کل چربی بدن، خطرات سلامتی را تعیین می‌کند، بلکه موقعیت آن چربی روی بدن فرد نیز تعیین‌کننده است. تحقیقات قبلی نشان داده بود که چاقی شکمی بیش از چاقی کلی با عوامل خطر قلبی عروقی مانند افزایش فشارخون، افزاش سطح تری‌گلیسیرید خون و دیابت نوع 2 ارتباط دارد. مطالعات نشان داده‌است که حتی با زوال عقل، آسم و برخی از انواع سرطان‌ها نیز ارتباط دارد.
چربی واقع در اطراف شکم، به‌ویژه چربی احشایی که کبد و اندام‌های داخلی را احاطه کرده‌است، بسیار التهابی و مخل متابولیک است: مولکول‌های التهابی را که در مقاومت به انسولین، دیابت نوع 2 و در نهایت بیماری‌های قلبی عروقی نقش دارند، آزاد می‌کند. در مقابل، چربی واقع در ناحیهٔ لگن و ران محافظ است. این اثرات محافظتی شامل ارتباط با کمتر بودن کلسترول کل، LDL یا کلسترول بد، تری‌گلیسیرید، کلسیفیکاسیون شریانی، فشارخون، قندخون و سطح انسولین و حساسیت بیشتر به انسولین است.
روی‌هم‌رفته، این یافته‌ها اهمیت استفاده از BMI همراه با اندازه‌گیری چربی شکمی را برای ارزیابی کامل خطرات سلامتی نشان می‌دهد.
چه موردی در این تحلیل کم بود؟
محققان در مطالعهٔ BMJ داده‌ها را از زوایای مختلف بررسی کردند و نتایج را بر اساس دسته‌های مختلف مانند جنسیت، موقعیت جغرافیایی، وضعیت سیگار کشیدن، BMI، فعالیت بدنی و وجود بیماری‌هایی مانند دیابت و فشارخون بالا تجزیه کردند.
مورد قابل توجه این بود که ارتباط میان چاقی شکمی و مرگ‌ومیر را در نژاد‌ها یا قومیت‌های مختلف تجزیهوتحلیل نکردند. مطالعه‌ای در سال 2005 نشان داد که دور کمر نسبت به BMI، شاخص بهتری برای اطلاع از خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است و برای ارزیابی دقیق‌تر این خطر اندازه‌های مختلف دور کمر را بسته به نژاد/قومیت و جنسیت پیشنهاد کرد.
به‌تازگی، بیانیهٔ سال 2015 انجمن قلب آمریکا در مورد طبقه‌بندی نادرست چاقی (و خطرات قلبی عروقی) در گروه‌های نژادی و قومی مختلف هشدار داد. به طور خاص، آستانهٔ فعلی ممکن است منجر به دست کم گرفتن خطر در جمعیت‌های آسیایی و تخمین بیش‌از حد خطر در جمعیت سیاه‌پوستان شود. در نتیجه، افراد این گروه‌ها ممکن است وضعیت وزن خود را به طور دقیق تشخیص ندهند و پزشکان نتوانند گزینه‌های درمانی مناسب را ارائه دهند.
چه کاری می‌توان برای کاهش ریسک انجام داد؟
پرسشی که همه می‌خواهند پاسخ آن را بدانند این است که: چگونه می‌توانند چربی شکم را کاهش دهند؟ در این زمینه خبر‌های خوب و بدی وجود دارد. مطالعه‌ای قدیمی که به توزیع چربی بین دوقلو‌های همسان و ناهمسان پرداخته بود، خبر بدی را آشکار کرد، اینکه نحوهٔ ذخیرهٔ چربی در بدن شما تا حد زیادی توسط ژنتیک تعیین می‌شود.
خبر خوب این است که چربی شکمی به همان عادت‌های رفتاری و استراتژی‌های توصیه‌شده برای سلامت کلی و کاهش چربی بدن پاسخ می‌دهد. این استراتژی‌ها شامل موارد زیر است:
- از رژیم غذایی سالم حاوی پروتئین بدون چربی، میوه، سبزیجات و غلات کامل استفاده کنید.
- کربوهیدرات‌های فراوری‌شده به‌ویژه شکر افزوده را که به طور طبیعی در غذا یافت نمی‌شود، محدود کنید.
- فعالیت بدنی کافی، حداقل 150 دقیقه در هفته (فعالیت بدنی در حد متوسط تا شدید) داشته باشید.
- به اندازهٔ کافی بخوابید. برای بیشتر بزرگسالان این میزان به معنای هفت تا هشت ساعت خواب در شب است.
- میزان استرس را محدود کنید، چرا که با ترشح هورمون کورتیزول که با افزایش وزن شکم ارتباط دارد، همراه است.
نژاد و عوامل اقتصادی اجتماعی کاهش چربی را در برخی افراد دشوار می‌سازد
اگرچه افراد بر مواردی که در بالا به آن اشاره شد کنترل دارند، اما باید تصدیق کنیم که عواملی سیستمی نیز وجود دارد که بر توانایی فرد در دسترسی به غذا‌های سالم، انجام فعالیت بدنی منظم، خواب کافی و کاهش استرس تأثیر می‌گذارد. این عدم تعادل در دسترسی مدت‌هاست که با ناهماهنگی‌های مراقبت‌های بهداشتی مرتبط است.
این امر به‌ویژه با ورود به سال 2021، در بحبوحهٔ همه‌گیری ویروس کرونا و تشدید ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی بسیار مهم است. به عنوان یک ملت، ما باید با این چالش‌ها مقابله کرده و راه‌حل‌های گسترده‌ای را برای کاهش موانع اقتصادی، اجتماعی و حذف نژادپرستی پیدا کنیم تا بتوانیم عاملیت فردی و توانایی زندگی سالم را بهبود بخشیم.
منبع:
خطرات چربی شکم و عوارض آن چیست؟ / خطرات چربی شکم و عوارض آن چیست؟
هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.