ناباروری

اگر شما و شریک جنسی‌تان در بچه‌دار شدن مشکل دارید، تنها نیستید. در ایران تخمین زده‌ شده ‌است که بین 10 تا 14 درصد از زوج‌ها نابارورند. ناباروری برای بیشتر زوج‌ها این‌گونه تعریف می‌شود: ناتوانی در باردارشدن علی رغم داشتن روابط جنسی مکرر و محافظت‌نشده برای حداقل یک سال.

ناباروری ممکن است ناشی از مشکل شما یا شریک جنسی‌تان یا ترکیبی از عوامل باشد. خوشبختانه روش‌های درمانی ایمن زیادی برای افزایش شانس بارداری وجود دارند.

 

علائم

علامت اصلی ناباروری، ناتوانی در باردارشدن است؛ ممکن است علامت واضح دیگری وجود نداشته ‌باشد. گاهی اوقات، زنان نابارور ممکن است فاقد دوران قاعدگی یا دارای دوره‌های قاعدگی نامنظم باشند. در بعضی موارد، مردان نابارور ممکن است نشانه‌هایی از مشکلات هورمونی داشته ‌باشند؛ مثلاً: تغییر در رشد موی سر یا عملکرد جنسی.

بیشتر زوج‌ها سرانجام با درمان یا بدون درمان، موفق به بارداری می‌شوند.

 

زمان مراجعه به پزشک

اگر کمتر از یک سال است که به‌طور مرتب برای باردار شدن تلاش می‌کنید، احتمالاً نیازی به دیدن پزشک ندارید.

 

البته در موارد زیر زنان باید زودتر به پزشک مراجعه کنند:

  • زنان 35 ساله یا بالاتر که 6 ماه یا بیشتر است که برای باردار شدن تلاش می‌کنند
  • زنان بالای 40 سال
  • داشتن دوره‌های قاعدگی نامنظم یا فقدان دوران قاعدگی
  • داشتن دوران قاعدگی بسیار دردناک
  • داشتن مشکلات بارداری تشخیص‌داده‌شده
  • ابتلا به آندومتریوز یا بیماری التهابی لگن
  • تجربه‌ٔ چند سقط خودبه‌خودی
  • تحت درمان قرار گرفتن برای سرطان

 

در موارد زیر مردان باید به پزشک مراجعه کنند:

  • کمبود تعداد اسپرم یا سایر مشکلات مربوط به اسپرم‌ها
  • داشتن سابقه‌ٔ مشکلات بیضه، پروستات یا مشکلات جنسی
  • تحت درمان قرار گرفتن برای سرطان
  • کوچک بودن اندازه‌ٔ بیضه‌ها یا ورم کیسه‌ٔ بیضه
  • وجود افراد نابارور در فامیل

 

علل

به منظور باردار شدن، تمام مراحل تخمک‌گذاری و لقاح باید به‌درستی انجام شوند. گاهی اوقات مشکلی که سبب ناباروری زوجین می‌شود، مادرزادی است؛ گاهی هم این مشکل در سایر مراحل زندگی گریبان آن‌ها را می‌گیرد.

علل ناباروری می‌تواند در یک یا هر دو نفر از زوجین وجود داشته‌ باشد. به‌طور کلی:

  • تقریباً در یک‌سوم موارد مرد مشکل دارد.
  • تقریباً در یک‌سوم موارد زن مشکل دارد.
  • در سایر موارد هم یا هر دوی آن‌ها مشکل‌ دارند یا علت ناباروری نامشخص است.

 

علل ناباروری مردان

  • اختلال در تولید یا عملکرد اسپرم‌ها، در نتیجه‌ٔ‌ عدم نزول بیضه‌ها، نقص‌های ژنتیکی، بیماری‌هایی همچون: دیابت یا عفونت‌های کلامیدیا، سوزاک، اوریون یا HIV (عامل ایدز). اتساع وریدهای بیضه (واریکوسل) هم می‌تواند بر کیفیت اسپرم‌ها تأثیر بگذارد.
  • مشکلات مربوط به خروج اسپرم‌ها، در نتیجه‌ٔ مشکلات جنسی‌ (مثل: زودانزالی)، بعضی از بیماری‌های ژنتیکی (مثل: فیبروز کیستیک)، مشکلات ساختاری (مثل: انسداد بیضه‌ها) یا آسیب‌دیدگی اندام تناسلی.
  • قرارگیری بیش‌ازحد در معرض بعضی از عوامل محیطی، از قبیل: آفت‌کش‌ها یا سایر مواد شیمیایی و تشعشعات. مصرف سیگار، الکل، ماریجوانا، استروئیدهای آنابولیک و داروهایی که برای درمان عفونت‌های باکتریایی به‌کار می‌روند و همچنین بالا بودن فشار خون و افسردگی، می‌تواند باروری را تحت تأثیر قرار دهد.
  • آسیب‌های ناشی از سرطان و معالجهٔ آن، که شامل: تشعشعات یا شیمی‌درمانی است. معالجه‌ٔ سرطان می‌تواند به تولید اسپرم لطمه بزند؛ گاهی این لطمه شدید است.

 

 علل ناباروری زنان

علل ناباروری زنان ممکن است شامل موارد زیر شود:

  • اختلالات تخمگ‌گذاری، که بر رهاسازی تخمک‌ها از تخمدان تأثیر می‌گذارد. این اختلالات شامل اختلالات هورمونی (مثل: سندرم تخمدان پلی‌کیستیک) می‌شوند. عوامل دیگری که باعث اختلالات تخمک‌گذاری می‌شوند عبارت‌اند از:
    • هایپرپرولاکتینمی (وضعیتی که در آن میزان پرولاکتین بدن افزایش می‌یابد) که ممکن است در تخمک‌گذاری تداخل ایجاد کند. پرولاکتین هورمونی است که تولید شیر را در پستان‌ها تحریک می‌کند.
    • وجود مقادیر بسیار بالا یا بسیار پایین هورمون‌های تیروئیدی (هایپرتیروئیدیسم یا هیپوتیروئیدیسم) هم می‌تواند چرخه‌ٔ قاعدگی را تحت تأثیر قرار داده یا سبب ناباروری شود.
    • تومورها نیز می‌توانند عامل اختلالات تخمک‌گذاری باشند.
    • ورزش بیش از حد و اختلالات خوردن نیز می‌تواند عامل این اختلالات باشد.
  • ناهنجاری‌های رحم یا دهانه‌ٔ رحم، که شامل ناهنجاری‌های دهانه‌ٔ رحم، پولیپ‌های رحم یا شکل رحم می‌شوند. تومورهای غیرسرطانی (خوش‌خیم) دیواره‌ٔ رحم (فیبروئیدهای رحمی) ممکن است با مسدود کردن لوله‌های رحمی (فالوپ) یا ممانعت از لانه‌گزینی سلول تخم در رحم، باعث ناباروری شوند.
  • آسیب‌دیدگی یا انسداد لوله‌ٔ رحمی (فالوپ)، که اغلب ناشی از التهاب لوله‌ٔ رحمی (سالپنژیت) است. این التهاب می‌تواند بر اثر بیماری التهابی لگن رخ دهد؛ خود این بیماری هم در نتیجه‌ٔ عفونت‌های منتقله از راه جنسی (STI)، آندومتریوز یا چسبندگی‌ها ایجاد می‌شود.
  • آندومتریوز، زمانی رخ می‌دهد که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کند؛ این امر ممکن است عملکرد تخمدان‌ها، رحم و لوله‌های رحمی را تحت تأثیر قرار دهد.
  • یائسگی زودرس، زمانی رخ می‌دهد که قبل از 40 سالگی عملکرد تخمدان‌ها متوقف شده و قاعدگی دیگر اتفاق نیفتد. اگرچه علت یائسگی زودرس اغلب نامشخص است ولی عوامل معینی از قبیل: اختلالات سیستم ایمنی، بعضی از اختلالات ژنتیکی و پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی، با آن ارتباط دارند.
  • چسبندگی لگنی، نوارهایی از بافت اسکار که باعث به هم چسبیدن اندام‌ها به یکدیگر می‌شوند، می‌توانند پس از عفونت لگن، التهاب آپاندیس، آندومتریوز یا جراحی شکم و لگن، تشکیل شوند.
  • سرطان و معالجه‌ٔ آن، بعضی از سرطان‌ها – به‌خصوص سرطان‌های دستگاه تناسلی – غالباً باعث ناباروری زنان می‌شوند. پرتودرمانی و شیمی‌درمانی هم باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

 

ریسک‌فاکتورها

بیشتر ریسک‌فاکتورها در مردان و زنان مشترک هستند؛ این ریسک‌فاکتورها عبارت‌اند از:

  • سن. باروری زنان – به‌خصوص در اواسط دهه‌ٔ چهارم زندگی – به تدریج با افزایش سن کاهش می‌یابد و پس از 37 سالگی، این کاهش، شدت می‌گیرد. ناباروری زنان مسن احتمالاً ناشی از کاهش تعداد و کیفیت تخمک‌ها و همچنین بیماری‌هایی است که باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهند. باروری مردان بالای 40 سال، ممکن است از مردان جوان‌تر کمتر باشد.
  • استعمال دخانیات. مصرف دخانیات یا ماریجوانا توسط هر یک از زوجین ممکن است احتمال باردار شدن را کاهش دهد و همچنین از میزان تأثیرگذاری اقدامات درمانی بکاهد. در زنانی که دخانیات مصرف می‌کنند، احتمال سقط خودبه‌خودی افزایش می‌یابد. مصرف دخانیات در مردان می‌تواند سبب افزایش خطر ابتلا به اختلال نعوظ و کاهش تعداد اسپرم‌ها شود.
  • مصرف الکل. در طی فرآیند لقاح و لانه‌گزینی و در دوران بارداری، مصرف هر اندازه الکل برای زنان خطرناک است. مصرف الکل ممکن است سبب ناباروری شود. مصرف بیش از حد و طولانی‌مدت این ماده در مردان می‌تواند باعث کاهش تعداد و تحرک اسپرم‌ها گردد.
  • داشتن اضافه‌وزن. کم‌تحرکی و داشتن اضافه‌وزن ممکن است خطر ناباروری را در زنان افرایش دهد. اضافه وزن مردان می‌تواند منجر به کاهش تعداد اسپرم‌های آنان شود.
  • کم‌وزنی. زنانی که دچار اختلالات خوردن (مثل: بی‌اشتهایی یا پرخوری) هستند یا آن‌ها که یک رژیم غذایی بسیار کم‌کالری یا محدودکننده دارند، در معرض خطر ناباروری قرار می‌گیرند.
  • مسائل مرتبط با ورزش. ورزش نکردن منجر به چاقی و در نتیجه افزایش خطر ابتلا به ناباروری می‌شود. گاهی اوقات هم ممکن است انجام مکرر ورزش‌های سخت و شدید باعث ایجاد مشکلات تخمدانی در زنانی شود که اضافه وزن ندارند.

 

پیشگیری

بعضی از انواع ناباروری‌ها قابل پیشگیری نیستند؛ اما برای افزایش احتمال بارداری راهکارهایی وجود دارد:

 

زوج‌ها

داشتن مقاربت‌های مکرر در حوالی زمان تخمک‌گذاری باعث به حداکثر رساندن شانس بارداری می‌شود. برقراری روابط جنسی حداقل 5 روز قبل از تخمک‌گذاری تا یک روز پس از آن، احتمال بارداری را افزایش می‌دهد. تخمک‌گذاری معولاً در میانه‌ٔ چرخه‌ٔ قاعدگی اتفاق می‌افتد (بین دو دوره‌ٔ قاعدگی). در بیشتر زنان، فاصله‌ٔ بین چرخه‌های قاعدگی 28 روز است.

 

مردان

اگرچه بیشتر انواع ناباروری‌های مردان غیر قابل پیشگیری هستند، ولی راهکارهای زیر می‌توانند مفید باشند:

  • از استعمال مواد مخدر و دخانیات بپرهیزید. این مواد ممکن است سبب ناباروری شوند.
  • از جکوزی‌ها و حمام‌های آب داغ استفاده نکنید. دمای بالا ممکن است به‌طور موقت تعداد و تحرک اسپرم‌ها را کاهش دهند.
  • خود را در معرض سموم صنعتی و محیطی قرار ندهید. این سموم می‌توانند تولید اسپرم‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
  • مصرف داروهایی را که بر باروری تأثیر می‌گذارند، محدود کنید. مصرف این داروها – چه توسط پزشک تجویز شده‌ باشند، چه بدون ‌نسخه باشند – را محدود کنید. راجع به داروهای مصرفی خود با پزشک حرف بزنید و سر خود مصرف هیچ‌یک از داروهای تجویزی را قطع نکنید.
  • متعادل ورزش کنید. ورزش منظم ممکن است سبب افزایش کیفیت اسپرم‌ها و بالا رفتن احتمال بارداری شود.

 

زنان

چند راهکار برای افزایش احتمال بارداری زنان وجود دارد:

  • دخانیات را ترک کنید. تنباکو تأثیرات منفی فراوانی بر باروری دارد؛ البته نیازی به ذکر آثار مخرب آن بر سلامت شما و جنین نیست. اگر دخانیات مصرف می‌کنید و قصد باردار شدن دارید، همین حالا آن را ترک کنید.
  • از مصرف الکل و مواد مخدر بپرهیزید. این مواد ممکن است به توانایی بارداری شما لطمه بزنند و مانع از داشتن یک بارداری سالم شوند. اگر می‌خواهید باردار شوید، از مصرف الکل و مواد مخدر (مثل ماریجوانا) خودداری کنید.
  • مصرف کافئین را محدود کنید. زنانی که قصد باردار شدن دارند، شاید بهتر باشد مصرف کافئین را محدود کنند. مقدار ایمن کافئین مصرفی را از پزشکتان بپرسید.
  • متعادل ورزش کنید. ورزش منظم اهمیت دارد؛ ولی ورزش‌های شدیدی که سبب بر هم زدن نظم دوره‌های قاعدگی‌ یا مانع بروز قاعدگی می‌شوند، می‌توانند بر باروری تأثیر بگذارند.
  • به وزن مناسب برسید. داشتن اضافه‌وزن یا کم‌وزنی می‌تواند بر تولید هورمون‌ها تأثیر گذاشته و سبب ناباروری شود.

تشخیص

قبل از انجام تست‌های ناباروری، پزشک سعی می‌کند عادات جنسی شما را دریابد و ممکن است برای افزایش احتمال بارداری پیشنهاداتی ارائه دهد. علت ناباروری بعضی از زوج‌ها مشخص نمی‌شود (ناباروری ناشناخته).

تست‌های ناباروری می‌توانند هزینه‌ٔ زیادی داشته باشند و در بعضی موارد، دردناک باشند. بعضی از بیمه‌ها ممکن است هزینه‌های درمان ناباروری را پشتیبانی نکنند. و در آخر، حتی بعد از تمام تست‌ها و مشاوره‌ها، باز هم تضمینی وجود ندارد که باردار شوید.

 

تست‌های مردان

باروری مردان مستلزم آن است که بیضه‌ها به مقدار کافی اسپرم‌های سالم تولید کنند و این اسپرم‌ها به طور مؤثری از طریق انزال، به داخل واژن انتقال پیدا کنند و به سوی تخمک حرکت نمایند. در تست‌های ناباروری مردان بررسی می‌شود که آیا در هر کدام از فرآیندهای فوق مشکلی وجود دارد یا خیر.

 

ممکن است معاینه‌ای کلی (شامل معاینه‌ٔ دستگاه تناسلی) روی شما انجام شود. تست‌های مخصوص ناباروری عبارت‌اند از:

  • آنالیز منی. پزشکتان ممکن است یک یا تعدادی نمونهٔ منی درخواست کند. به‌طور کلی، نمونه‌ٔ منی از طریق خودارضایی یا طی رابطه‌ٔ جنسی، در محفظه‌ای تمیز ریخته می‌شود. سپس آزمایشگاه نمونه‌ٔ شما را بررسی می‌کند. در بعضی موارد، ادرار را هم به منظور بررسی وجود منی در آن آنالیز می‌کنند.
  • تست هورمونی. ممکن است به منظور تعیین سطوح تستسترون و سایر هورمون‌های مردانه نیازمند انجام آزمایش خون باشید.
  • تست ژنتیکی. برای اینکه مشخص شود آیا نقص‌های ژنتیکی سبب ناباروری شده‌اند یا خیر، از تست ژنتیکی استفاده می‌شود.
  • بیوپسی بیضه. در موارد خاص، به منظور شناسایی ناهنجاری‌های مسبب ناباروری یا به‌دست آوردن اسپرم‌ها برای استفاده در روش‌های کمک‌باروری (مثل IVF)، از بیوپسی بیضه استفاده می‌کنند.
  • عکس‌برداری. در شرایط خاص، ممکن است از رو‌ش‌های مختلف عکس‌برداری استفاده شود؛ مثلاً: MRI مغزی، سونوگرافی ترانس‌رکتال یا اسکروتال یا وازوگرافی (عکس‌برداری از مجرای دفران).
  • سایر تست‌های تخصصی. در موارد نادر ممکن است تست‌های دیگری برای ارزیابی کیفیت اسپرم‌ها انجام شود؛ مثل: بررسی نمونه‌ٔ اسپرم به منظور یافتن ناهنجاری‌های DNA.

 

تست‌های زنان

باروری زنان، به رهاسازی تخمک‌های سالم توسط تخمدان‌هایشان بستگی دارد. مجرای تناسلی باید به تخمک اجازه دهد که در طول لوله‌ٔ رحمی (فالوپ) حرکت کند و برای لقاح، به اسپرم ملحق شود. سلول تخم بارور هم باید به رحم برود و در پوشش دیواره‌ٔ آن لانه‌گزینی کند. در تست‌های ناباروری زنان بررسی می‌شود که آیا در هر کدام از فرآیندهای فوق مشکلی وجود دارد یا خیر.

 

ممکن است معاینه‌ای کلی (شامل معاینه‌ٔ دستگاه تناسلی) روی شما انجام شود. تست‌های مخصوص ناباروری عبارت‌اند از:

  • تست تخمک‌گذاری. برای اینکه مشخص شود آیا در بدنتان تخمک‌گذاری رخ می‌دهد یا خیر، آزمایش خونی می‌دهید تا سطح هورمون‌ها اندازه‌گیری شوند.
  • رادیوگرافی رحم و لوله‌ٔ رحمی (هیستروسالپنگوگرافی). با هیستروسالپنگوگرافی وضعیت رحم و لوله‌ٔ رحمی (فالوپ) ارزیابی می‌شود و آن‌ها را از لحاظ انسداد و سایر مشکلات بررسی می‌کنند. با تزریق ماده‌‌ٔ کنتراست به رحم و عکس‌برداری از آن توسط اشعه‌ٔ ایکس، بررسی می‌کنند که آیا حفره‌ٔ رحمی طبیعی است و آیا مایع از لوله‌های رحمی (فالوپ) خارج می‌شود یا خیر.
  • تست ذخیره‌ٔ تخمدانی. این تست به تعیین تعداد تخمک‌های در دسترس برای تخمک‌گذاری کمک می‌کند؛ شروع آن اغلب با یک تست هورمونی است که در دوران قاعدگی انجام می‌شود.
  • سایر تست‌های هورمونی. تست‌های هورمونی دیگر به بررسی سطوح هورمون‌های تخمدانی و همچنین هورمون‌های هیپوفیزی که فرآیندهای تولیدمثلی را کنترل می‌کنند، می‌پردازند.
  • عکس‌برداری. در سونوگرافی لگن، به جستجوی بیماری‌های رحمی یا تخمدانی پرداخته می‌شود. گاهی اوقات به منظور مشاهده‌ٔ جزئیاتی از داخل رحم که با سونوگرافی معمولی دیده نمی‌شود، از سونوهیستروگرافی (که به آن سونوگرافی با تزریق سالین هم گفته‌می‌شود) استفاده می‌کنند.

 

بر اساس وضعیت شما، در موارد نادر ممکن است تست‌های زیر هم انجام ‌شوند:

  • هیستروسکوپی. بسته به علائم شما، پزشک‌ ممکن است به منظور جست‌وجو برای بیماری‌های رحمی، درخواست هیستروسکوپی دهد. در این فرآیند، یک وسیله‌ٔ باریک را که چراغی به آن متصل است، از طریق دهانه‌ٔ رحم وارد رحم می‌کنند تا ناهنجاری‌های احتمالی را مشاهده نمایند.
  • لاپاروسکوپی. در این جراحی کم‌تهاجمی برشی در زیر ناف ایجاد می‌کنند تا یک وسیله‌ٔ باریک را وارد آن کنند و لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها و رحم را بررسی نمایند. با لاپاراسکوپی ممکن است بتوان آندومتریوز، اسکارها، انسدادها یا ناهنجاری‌های لوله‌های رحمی (فالوپ) و مشکلات تخمدانی و رحمی را تشخیص داد.

پیش از یافتن علت ناباروری نیاز نیست که همه‌ٔ افراد تمام این تست‌ها یا بیشتر آن‌ها را انجام دهند. شما و پزشکتان در مورد نوع تست‌ها و زمان انجام آن‌ها تصمیم خواهید گرفت.

 

درمان

درمان ناباروری به عوامل زیر بستگی دارد:

  • علت ایجاد ناباروری
  • مدت‌زمانی که دچار ناباوری شده‌اید
  • سن شما و همسرتان
  • ترجیحات و اولویت‌های شخصی

بعضی از علل ناباروری قابل درمان نیستند.

در مواردی که بارداری‌های غیرارادی اتفاق نمی‌افتند، زوجین غالباً می‌توانند از طریق روش‌های کمک‌باروری بچه‌دار شوند. درمان ناباروری ممکن است شامل تعهدات قابل توجه مالی، فیزیکی، روانی و زمانی شود.

 

درمان مردان

درمان مشکلات جنسی کلی یا نبود اسپرم‌های سالم در مردان ممکن است شامل موارد ‌شود:

  • تغییر سبک زندگی. با بهبود سبک زندگی و در پیش گرفتن رفتارهایی خاص از قبیل: کاستن از مصرف بعضی از داروها، کاهش یا حذف مواد مضر، بهبود کیفیت و زمان‌بندی روابط جنسی، ورزش منظم و بهینه‌سازی عواملی که ممکن است سبب ناباروری شوند، می‌توانید احتمال باردارشدن همسرتان را افزایش دهید.
  • داروها. داروهای خاصی ممکن است تعداد اسپرم‌ها و احتمال دستیابی به یک بارداری موفق را افزایش دهند. این داروها می‌توانند عملکردهای بیضه – از جمله: کیفیت و کمیت اسپرم – را تقویت کنند.
  • عمل جراحی. در بعضی شرایط، عمل جراحی ممکن است بتواند انسداد مسیر حرکت اسپرم را برطرف کرده و توانایی باروری را به فرد بازگرداند. در سایر موارد، با ترمیم واریکوسل توسط عمل جراحی ممکن است احتمال باردارشدن همسرتان را افزایش دهید.
  • استخراج اسپرم‌. زمانی که فرد در انزال مشکل دارد یا اسپرمی در مایع انزالی یافت نمی‌شود، از این تکنیک برای به‌دست آوردن اسپرم‌ استفاده می‌شود. این تکنیک همچنین در روش‌های کمک‌باروری (در زمانی که کمیت یا کیفیت اسپرم‌ها پایین است) به‌کار می‌رود.

 

درمان زنان

بعضی از زنان برای افزایش باروری تنها به یک یا دو روش درمانی نیاز دارند؛ ولی بعضی دیگر، به چند نوع روش درمانی نیاز دارند تا بتوانند باردار شوند.

  • تحریک تخمک‌گذاری با داروهای باروری. درمان اصلی در زنانی که ناباروری آن‌ها ناشی از مشکلات تخمدانی است، مصرف داروهای باروری است. این داروها باعث تخمک‌گذاری می‌‌شوند یا آن را تنظیم می‌کنند. با پزشک خود راجع به انواع داروهای باروری (و مزایا و معایب آن‌ها) صحبت کنید.
  • تلقیح داخل‌رحمی (IUI). در فرآیند IUI، اسپرم‌های سالم را در نزدیکی زمان تخمک‌گذاری (رهاسازی یک تخمک یا بیشتر از تخمدان)، مستقیماً داخل رحم قرار می‌دهند. بسته به علل ناباروری، زمان‌بندی IUI می‌تواند با چرخه‌ٔ طبیعی شما یا داروهای باروری هماهنگ شود.
  • عمل جراحی برای بازگردانی باروری. مشکلات رحمی از قبیل: پولیپ‌های آندومتری، سپتوم رحمی، بافت اسکار داخل‌رحمی و بعضی از فیبروئیدها را می‌توان با جراحی هیستروسکوپی معالجه کرد. برای درمان آندومتریوز، چسبندگی لگنی و فیبروئیدهای بزرگ‌تر ممکن است نیاز به لاپاراسکوپی یا انجام جراحی‌های شکمی با برش بزرگ باشد.

 

فناوری کمک‌باروری

فناوری کمک‌باروری (ART) شامل هر نوع اقدام درمانی برای ناباروری می‌شوند که در آن از تخمک‌ها و اسپرم‌ها استفاده می‌شود. این فناوری انواع مختلفی دارد.

لقاح آزمایشگاهی (IVF) رایج‌ترین روش کمک‌باروری است. این تکنیک شامل تحریک و به‌دست‌آوردن تعدادی تخمک، بارور کردن آن‌ها با اسپرم (لقاح) در یک ظرف آزمایشگاهی و قرار دادن جنین‌ها در رحم، به فاصله‌ٔ چند روز پس از عمل لقاح است.

گاهی اوقات در چرخه‌ی IVF از روش‌های دیگری هم استفاده می‌شود. مثلاً:

  • تزریق داخل‌سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI). یک اسپرم سالم را مستقیماً به یک تخمک بالغ تزریق می‌کنند. ICSI هنگامی استفاده می‌شود که کمیت یا کیفیت اسپرم‌ها پایین باشد یا اینکه اقداماتی که در IVFهای قبلی به منظور باروری تخمک صورت گرفته، ناموفق بوده باشند.
  • کمک به از پوسته در آمدن (hatching). این تکنیک با گشودن پوشش خارجی جنین، به لانه‌گزینی آن در دیواره‌ٔ رحم کمک می‌کند.
  • تخمک یا جنین اهدایی. در بیشتر روش‌های کمک‌باروری، از تخمک و اسپرم خود زوجین استفاده می‌شود. البته اگر اسپرم‌ها یا تخمک‌ها مشکلات متعددی داشته باشند، می‌توانید از تخمک‌ها یا جنین فرد اهداکننده – غریبه یا آشنا – استفاده کنید.
  • رحم اجاره‌ای. زنانی که رحم‌شان کارایی ندارد یا آن‌ها که بارداری خطراتی جدی برایشان ایجاد می‌کند، می‌توانند از روش رحم اجاره‌ای استفاده کنند. در این روش، جنین یک زوج در رحم یک زن دیگر قرار داده می‌شود.

 

عوارض ثانویه‌ٔ درمان

عوارض ثانویه‌ٔ درمان ممکن است شامل موارد زیر شود:

  • بارداری چندقلویی. شایع‌ترین عارضه‌ٔ درمان ناباروری، بارداری چندقلویی – دوقلویی، سه‌قلویی یا بیشتر – است. به‌طور کلی، هر چه تعداد جنین‌ها بیشتر باشد، خطر وقوع زایمان زودرس و مشکلاتی از قبیل دیابت بارداری افزایش می‌باید. خطر ابتلا به بیماری‌ها و اختلالات رشد در نوزادانی که به‌طور زودرس متولد می‌شوند، بیشتر است. پیش از شروع درمان، نگرانی‌هایتان را راجع به بارداری چندقلویی برای پزشک توضیح دهید.
  • سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS). داروهای باروری که باعث تخمک‌گذاری می‌شوند، به‌خصوص در فناوری کمک‌باروری، می‌توانند سبب ایجاد سندرم تحریک بیش از حد تخمدان شوند که در آن، تخمدان‌ها درد می‌گیرند و متورم می‌شوند. علائم آن می‌تواند شامل: درد شکمی، نفخ و حالت تهوعی باشد که به مدت یک هفته یا بیشتر (در صورت باردار شدن) ادامه پیدا می‌کند. در موارد نادر، حالت شدیدتری از OHSS می‌تواند سبب افزایش سریع وزن و تنگی نفسی شود که به درمان اورژانسی نیاز دارد.
  • خونریزی یا عفونت. مانند هر روش تهاجمی دیگر، در فناوری کمک‌باروری و جراحی‌های باروری و ناباروری، خطر خونریزی و عفونت وجود دارد.

 

پزشکانی که به شما کمک می کنند

همه

بر اساس بیمارستان

بر اساس تخصص