نگاه کلی
بونیون (bunion) توده‌ای استخوانی است که در مفصل واقع در قاعده‌ی شست پا ایجاد می‌شود. این توده زمانی به وجود می‌آید که شست پا به سمت انگشت مجاورش فشار داده‌شود و مفصل شست برجسته و بزرگ شود.
پوشیدن کفش‌های تنگ و باریک ممکن است سبب ایجاد بونیون شود یا آن را بدتر کند. بونیون همچنین می‌تواند درنتیجه‌ی نقص‌های ساختاری وراثتی، وارد شدن فشار روی پا (foot) یا بیماری‌هایی از قبیل آرتریت ایجاد شود.
مفصل انگشت کوچک پا نیز ممکن است دچار بونیون‌های کوچک‌تر (بونیونِت) شود.
علایم
نشانه‌ها و علایم بونیون شامل موارد زیر می‌شوند:
- تشکیل توده‌ای برجسته در سمت خارج قاعده‌ی شست پا
- تورم، قرمزی و درد در اطراف مفصل شست پا
- پینه یا میخچه؛ این ضایعات غالباً هنگامی ایجاد می‌شوند که انگشت‌های اول و دوم با همدیگر تماس فراوانی داشته باشند.
- درد مداوم یا متناوب
- محدود شدن دامنه‌ی حرکتی شست پا (در صورت ابتلای آن به آرتریت)
همچنین بخوانید: بیماری آرتریت؛ نشانه‌ها و علل، تشخیص و درمان
زمان مراجعه به پزشک
انحراف شست پا در اکثر موارد خودبه‌خود برطرف می‌شود و نیازی به مداخلات پزشکی ندارد؛ اما درصورت داشتن موارد زیر خودتان را به یک متخصص بیماری‌های پا نشان دهید:
- درد مداوم شست یا پا (foot)
- وجود توده‌ای واضح در مفصل شست پا
- کاهش دامنه‌ی حرکتی شست پا یا پا (foot)
- کمیاب شدن کفش مناسب به دلیل داشتن بونیون
علل
فرضیه‌‌های متعددی در مورد علت ایجاد بونیون وجود دارد ولی علت اصلی هنوز نامشخص باقی مانده‌است. علل احتمالی ایجاد بونیون عبارتند از:
- شکل وراثتی پا (Inherited foot type)
- آسیب‌دیدگی پا (foot)
- ناهنجاری‌های ساختاری مادرزادی
متخصصان در مورد تأثیر پوشیدن کفش‌های تنگ، پاشنه‌بلند یا بطور کلی تأثیر پوشیدن کفش بر ایجاد انحراف در شست پا نظرات مختلفی دارند.
بونیون ممکن است با بعضی از انواع آرتریت، به‌خصوص انواع التهابی (مثل: آرتریت روماتوئید)، مرتبط باشد.
ریسک‌فاکتورها
عوامل زیر می‌توانند احتمال ایجاد بونیون را افزایش دهند:
- کفش پاشنه‌بلند. کفش پاشنه‌بلند انگشتان پا را به سمت جلو می‌فشارد و آن‌ها را در همدیگر می‌چپاند.
- کفش تنگ. احتمال ایجاد بونیون در کسانی که کفش‌های تنگ، باریک یا نوک‌تیز می‌پوشند، بیشتر است.
- آرتریت روماتوئید. ابتلا به آرتریت روماتوئید احتمال دچار شدن به بونیون را بالا می‌برد.
- وراثت. نقص‌های ساختاری وراثتی پا ممکن است سبب افزایش احتمال تشکیل بونیون شوند.
عوارض ثانویه بونیون
اگرچه بونیون همیشه هم مشکل ایجاد نمی‌کند، ولی اگر آن را با جراحی برطرف نکنند، بطور همشیگی باقی می‌ماند. عوارض ثانویه‌ی احتمالی شامل موارد زیر میباشد:
- بورسیت. به التهاب بورساها بورسیت (bursitis) می‌گویند. بورساها کیسه‌های پر از مایعی هستند که از استخوان‌ها، تاندون‌ها و عضلات مجاور مفاصل محافظت می‌کنند. بورسیت وضعیتی دردناک میباشد.
- چکشی‌شدن انگشت پا (hammertoe). ایجاد خمیدگی غیرعادی در مفصل میانی انگشت پا را چکشی‌شدن می‌گویند. معمولاً انگشتی که مجاور شست قرار دارد، چکشی می‌شود. این وضعیت دردناک است و به پا فشار می‌آورد.
- متاتارسالژی (metatarsalgia). در متاتارسالژی، ناحیه‌ی نرم کف پا ( واقع در عقب پنجه‌ی پا) ملتهب و دردناک می‌شود.
پیشگیری از بونیون
نکات زیر می‌توانند در پیشگیری از ایجاد بونیون به شما کمک کنند:
- در انتخاب کفش دقت کنید. قسمت جلویی کفش‌تان باید جادار باشد – از پوشیدن کفش نوک‌تیز خودداری کنید – و همچنین لازم است بین نوک بلندترین انگشت‌تان تا انتهای کفش اندکی فاصله وجود داشته‌باشد.
- کفش باید با شکل پایتان سازگار باشد و به آن فشاری وارد نکند.
تشخیص
پزشک می‌تواند با معاینه‌ی پا انحراف شست پا را تشخیص دهد. پس از معاینه ممکن است برایتان رادیوگرافی تجویز شود تا علت ایجاد بونیون و وخامت آن مشخص گردد.
درمان بونیون
روش‌های درمانی بسته به میزان وخامت بونیون و دردناک بودن آن، متفاوتند.
درمان کنسرواتیو(کنترل‌کننده)
روش‌های درمانی غیرجراحی که ممکن است سبب کاهش درد و فشار ناشی از بونیون شوند، عبارتند از:
- تعویض کفش‌ها. کفش‌هایی جادار و راحت بپوشید که فضای کافی برای انگشتان‌تان فراهم کنند.
- استفاده از پد، بانداژ یا آتل. می‌توانید از پدهای بونیون استفاده کنید؛ این پدها بدون نسخه‌ی پزشک قابل تهیه هستند. همچنین پزشک می‌تواند به شما کمک کند که انگشتان‌تان را به‌شیوه‌ای مناسب بانداژ کنید. این کار سبب کاهش فشار وارد بر بونیون و کاستن از درد شما می‌شود.
- مصرف دارو. استامینوفن، ایبوپروفن و ناپروکسن سدیم می‌توانند در کنترل درد ناشی از بونیون به شما کمک کنند. تزریق کورتیزون هم ممکن است برایتان مفید باشد.
- کفی‌های طبی. استفاده از کفی‌های طبی می‌تواند سبب پخش یکنواخت فشار در هنگام راه رفتن شود، علایم ناشی از بونیون را کاهش دهد و از افزایش وخامت این بیماری جلوگیری نماید. این کفی‌ها را می‌توان بدون نسخه‌ی پزشک تهیه کرد؛ استفاده از آن‌ها سبب کاهش درد در بعضی از افراد می‌شود؛ سایر افراد نیازمند استفاده از وسایل ارتوتیک (orthotic) تجویزشده توسط پزشک می‌باشند.
- گذاشتن یخ. گذاشتن یخ بر روی بونیون پس از ملتهب شدن آن یا پس از ایستادن روی پا برای مدتی طولانی، می‌تواند سبب کاهش درد و التهاب شود.
عمل جراحی
درصورتی‌که روش‌های کنسرواتیو در کاهش علایم شما مؤثر واقع نشدند، ممکن است لازم باشد که تحت عمل جراحی قرار بگیرید. البته جراحی تا زمانی که بونیون بطور مکرر درد نگیرد یا مانع انجام کارهای روزمره‌تان نگردد، توصیه نمی‌شود.
عمل‌های جراحی متعددی برای درمان انحراف شست پا وجود دارد؛ عمل مناسب هر فرد به وضعیت او بستگی دارد.
این عمل‌ها عبارتند از:
- برداشتن بافت ملتهب از اطراف مفصل شست پا
- صاف کردن شست پا با برداشتن قسمتی از استخوان آن
- تنظیم مجدد موقعیت استخوان درازی که بین پاشنه و شست قرار دارد، به‌منظور برطرف کردن زاویه‌ی غیرعادی‌ای که در مفصل شست وجود دارد
- اتصال استخوان‌های مفصل مربوطه بصورت دائمی
ممکن است بتوانید بلافاصله پس از جراحی بونیون روی پای خود راه بروید. البته بهبودی کامل چند هفته تا چند ماه طول می‌‌کشد.
برای جلوگیری از انحراف مجدد شست پا لازم است پس از بهبودی، کفش مناسب بپوشید. بسیاری از افراد پس از جراحی دیگر تمایلی به پوشیدن کفش‌های تنگ نخواهند داشت.
با پزشک‌تان صحبت کنید تا ببینید پس از عمل باید منتظر وقوع چه اتفاقاتی باشید.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
