نکاتی دربارهٔ کافئین

بعضی باورهای غلط در مورد کافئین وجود دارد مانند اینکه آیا کافئین اعتیاد آور است؟ یا آیا کافئین باعث بیماری‌های قلبی می‌شود؟ برای دریافت پاسخ این سؤالات با ما همراه باشید.

ممکن است برخی برداشت‌های واقعی در مورد کافئین وجود داشته باشد. برای شروع، آیا از رایج‌ترین منابع کافئین آگاهی دارید؟ شاید نام بردنِ دو منبع خیلی سخت نباشد: قهوه و چای سبز. اما آیا می‌دانید دانهٔ کولا و دانه‌های کاکائو نیز از جمله منابع رایج کافئین‌اند؟ و آیا می‌دانید مقدار کافئین از غذایی به غذای دیگر تا چه اندازه می‌تواند متفاوت باشد؟ به نظر می‌رسد که در واقع بسته به نوع و اندازهٔ وعده غذایی یا نوشیدنی و نحوهٔ تهیه آن، تفاوتِ مقدار زیاد است.

میزان کافئین می‌تواند از بیشترین مقدار حدود 160 میلی‌گرم در برخی نوشیدنی‌های انرژی‌زا تا کمترین مقدار حدود 4 میلی‌گرم در یک وعدهٔ 1 اونسی شربت با طعم شکلات باشد. حتی قهوهٔ بدون کافئین هم کاملا بدون کافئین نیست. کافئین در برخی از دارو‌های مسکن بدون نسخه، دارو‌های سرماخوردگی و قرص‌های رژیم غذایی نیز وجود دارد. این محصولات می‌توانند از مقدار 16 میلی‌گرم تا 200 میلی‌گرم کافئین داشته باشند. در حقیقت، کافئین خود مسکنی ملایم است و باعث افزایش اثربخشی سایر مسکن‌ها می‌شود.

آیا می‌خواهید بیشتر بدانید؟ در اینجا برخی باورهای رایج در مورد کافئین بررسی و واقعیت در مورد آن روشن شده است.

 

باور شمارهٔ یک: کافئین اعتیادآور است.

این جمله بستگی به مقصود شما از “اعتیاد” دارد. کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی است و استفادهٔ منظم از آن باعث وابستگی جسمی خفیف می‌شود. اما کافئین سلامت جسمی، اجتماعی یا اقتصادی شما را به روشی که دارو‌های اعتیادآور تهدید می‌کنند، تهدید نمی‌کند (اگر چه بعد از دیدن هزینهٔ ماهانهٔ خود در کافی‌شاپ، ممکن است با این مورد موافق نباشید).

اگر ناگهان مصرف کافئین را قطع کنید، ممکن است علائمی برای یک روز یا بیشتر داشته باشید، به‌خصوص اگر عادت به نوشیدن دو یا چند فنجان قهوه در روز داشته باشید. علائم ترک کافئین شامل موارد زیر است:

• سردرد
• خستگی
• اضطراب
• تحریک‌پذیری
• حالت افسردگی
• مشکل در تمرکز

بدون شک، چند روز اول ترک کافئین می‌تواند روز‎‌های بدی باشد. با این حال، در زمان ترک، کافئین باعث ایجاد رفتار‌های مضر به مانند رفتار‌هایی که افراد در حال ترک دارو‌های مخدر مانند دارو‌های خیابانی یا الکل از خود نشان می‌دهند، نمی‌شود. به همین دلیل متخصصان وابستگی به کافئین را اعتیاد نمی‌دانند.

 

باور شمارهٔ دو: احتمالاً کافئین باعث بی‌خوابی می‌شود.

بدن شما به سرعت کافئین را جذب می‌کند. اما به همان سرعت هم آن را دفع می‌کند. مقداری کافئین که به‌طور عمده از طریق کبد پردازش می‌شود، برای چندین ساعت در بدن می‌ماند. اما در بیشتر افراد، یک یا دو فنجان قهوه در صبح باعث اختلال خواب شبانگاهی نمی‌شود.

مصرف کافئین در اواخر روز، می‌تواند خواب را مختل کند. اگر مانند بیشتر مردم باشید و حداقل شش ساعت قبل از خواب کافئین ننوشید، خواب شما تحت تأثیر آن قرار نخواهد گرفت. میزان حساسیت افراد بسته به متابولیسم و مقدار کافئین دریافتی آن‌ها به‌طور منظم، متفاوت است. در افرادی که حساسیت بیشتری دارند، نه تنها ممکن است بی‌خوابی به سراغشان بیاید، بلکه ممکن است عوارض جانبی کافئین مانند عصبی بودن و ناراحتی دستگاه گوارش را نیز تجربه کنند.

 

باور شمارهٔ سه: کافئین خطر پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی و سرطان را افزایش می‌دهد.

مقادیر متوسط کافئین، روزانه حدود 300 میلی‌گرم یا 3 فنجان قهوه، ظاهراً در بیشتر بزرگسالان که مشکلات سلامتی و یا بیماری ندارند، هیچ آسیبی نمی‌رساند. با این حال، برخی از افراد از جمله افرادی که فشارخون بالا دارند و یا مسن‌تر هستند، در برابر اثرات آن آسیب‌پذیر‌تراند. در ادامه حقایقی در این زمینه آورده شده است:

• پوکی استخوان و کافئین:

در مقادیر سطح بالا (بیش از 744 میلی‌گرم در روز)، کافئین ممکن است باعث کاهش کلسیم و منیزیم در ادرار شود. اما مطالعات اخیر نشان می‌دهد که خطر از دست دادن استخوان را به‌خصوص اگر میزان کلسیم کافی دریافت شود، افزایش نمی‌دهد. شما می‌توانید تنها با افزودن دو قاشق غذاخوری شیر، کلسیم ازدست‌رفته در اثر نوشیدن یک فنجان قهوه را جبران کنید. با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که ارتباطی میان کافئین و شکسنگی مفصل ران در بزرگسالان مسن‌تر وجود دارد. افراد مسن ممکن است نسبت به اثرات کافئین بر متابولیسم کلسیم، حساس‌تر باشند. اگر خانم مسنی هستید، با پزشک خود در مورد اینکه آیا می‌بایست مصرف کافئین روزانهٔ خود را به 300 میلی‌گرم و یا کمتر محدود نمایید، مشورت کنید.

• بیماری‌های قلبی – عروقی و کافئین:

افزایش جزئی و موقت ضربان قلب و فشار خون در افرادی که به کافئین حساس هستند، معمول است. اما چندین مطالعهٔ بزرگِ انجام‌شده، ارتباطی را میان مصرف کافئین و کلسترول بالاتر، ضربان نامنظم قلب یا افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی نشان نداده است. اگر در حال حاضر فشار خون بالا یا مشکلات قلبی دارید، در مورد مصرف کافئین با پزشک خود مشورت نمایید. ممکن است شما نسبت به تأثیرات کافئین حساسیت بیشتری داشته باشید. همچنین، تحقیقات بیشتری برای تشخیص اینکه آیا کافئین خطر سکته در افراد مبتلا به فشار خون بالا را افزایش می‌دهد، نیاز است.

• سرطان و کافئین:

بررسی‌های انجام‌شده در 13 مطالعه که شامل 20 هزار نفر بوده است، هیچ ارتباطی میان سرطان و کافئین نشان نداده است. در حقیقت، کافئین حتی ممکن است در برابر برخی از انواع سرطان‌ها اثر محافظتی نیز داشته باشد.

 

باور شمارهٔ 4: کافئین برای زنانی که سعی در باردار شدن دارند، مضر است.

بسیاری از مطالعات، هیچ ارتباطی میان مقادیر کم کافئین (یک فنجان قهوه در روز) و هر یک از موارد زیر را نشان نمی‌دهد:

• مشکل بارداری
• سقط جنین
• نقص هنگام تولد
• تولد زودرس
• نرخ زاد و ولد کم

از طرفی، برای زنان باردار و یا کسانی‌که اقدام به بارداری می‌کنند، کافئینی کمتر از 200 میلی‌گرم توصیه شده است، که این میزان برابر با یک فنجان بزرگ قهوه در روز است. این توصیه به این دلیل است که در مطالعات محدود انجام‌گرفته، در زنانی که مقادیر بیشتری کافئین مصرف می‌کنند، خطر سقط جنین افزایش می‌یابد.

 

باور شمارهٔ 5: کافئین باعث کم‌آبی بدن می‌شود.

کافئین می‌تواند ادرار شما را افزایش دهد. با این حال، مایعاتی که در نوشیدنی‌های کافئین‌دار مصرف می‌کنید، معمولاً اثرات کاهش مایعات را در هنگام دفع ادرار جبران می‌کند. نتیجهٔ نهایی این است که اگر چه کافئین به عنوان یک ادرارآور ملایم عمل می‌کند، اما مطالعات نشان می‌دهد مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار در حد متوسط، باعث کمبود آب بدن نمی‌شود.

 

باور شمارهٔ 6: کافئین به کودکان آسیب می‌رساند و مصرف کافئین در میان کودکان امروزه بیشتر از بزرگسالان است.

از سال 2004، کودکان 6 تا 9 ساله حدود 22 میلی‌گرم کافئین در روز مصرف می‌کنند. این میزان در میان حدود توصیه‌شده است. با این حال، نوشیدنی‌های انرژی‌زا که حاوی کافئین زیادی هستند، به طور فزاینده‌ای محبوب شده‌اند، بنابراین این میزان ممکن است افزایش یابد.

برخی از کودکان نسبت به کافئین حساس‌اند، دچار “اضطراب یا تحریک‌پذیری موقتی” می‌شوند. همچنین، بیشتر کافئین مصرفی کودکان در نوشابه‌های گازدار، نوشیدنی‌های انرژی‌زا یا چای‌های شیرین است که همگی حاوی قند زیادی‌اند. این کالری‌های خالی کودکان را در معرض خطر بیشتری برای چاقی قرار می‌دهد.

حتی اگر خود کافئین مضر نباشد، نوشیدنی‌های کافئین‌دار به‌طور کلی برای بچه‌ها مفید نیستند.

 

باور شمارهٔ ۷: کافئین هیچ فوایدی برای سلامتی ندارد.

کافئین فواید اثبات‌شدهٔ کمی برای سلامتی دارد. اما دیدن لیستی از مزایای بالقوهٔ کافئین جالب است. هر شخصی که به‌طور منظم قهوه می‌نوشد، ممکن است به شما بگوید که کافئین، هوشیاری، تمرکز، انرژی، شفافیت و احساس اجتماعی بودن را بهبود می‌بخشد. حتی ممکن است شما از جمله افرادی باشید که هر روز صبح قبل از اینکه کلمه‌ای صحبت کنید، نیاز به نوشیدن یک فنجان قهوه داشته باشید. مطالعات علمی این یافته‌های ذهنی را تأیید می‌کند. یک مطالعهٔ فرانسوی حتی کاهش آهسته‌تر سطح توانایی شناختی را در بین زنانی که کافئین مصرف کرده‌اند، نشان داده است.

از دیگر مزایای احتمالی آن می‌توان به کمک به بهبود انواع خاصی از سردرد اشاره نمود. به نظر می‌رسد آسم هم ممکن است در اثر مصرف کافئین بهبود یابد. این یافته‌های تحقیق، جذاب‌اند، اما هنوز نیاز به اثبات شدن دارند.

شواهد محدودی نشان می‌دهد که کافئین همچنین می‌تواند خطر موارد زیر را کاهش دهد:

• بیماری پارکینسون
• بیماری کبد
• سرطان رودهٔ بزرگ
• دیابت نوع 2
• زوال عقل

با وجود مزایای احتمالی کافئین، فراموش نکنید که مقادیر بالای کافئین ممکن است اثرات بدی داشته باشد. برای تأیید فواید و خطرات احتمالی آن، مطالعات بیشتری لازم است.

 

---

منبع:

• سایت وب‌ام‌دی

باورهای غلط در مورد کافئین / آیا کافئین اعتیاد آور است؟ یا آیا کافئین باعث بیماری‌های قلبی می‌شود؟ / 

باورهای غلط در مورد کافئین / آیا کافئین اعتیاد آور است؟ یا آیا کافئین باعث بیماری‌های قلبی می‌شود؟

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟