اسکولیوز و کایفوز چه تعاریفی دارند؟

دکتر حسن قندهاری، فوق تخصص جراحی ستون فقرات، در گفت‌وگوی زنده با برنامهٔ اینستاکلینیک محب در توضیح این مطلب گفت: اسکولیوز به خودی خود یک بیماری است و به انحراف مهره‌ها از خط وسط ستون فقرات اطلاق می‌شود.

در حالی که کایفوز یا همان قوز کمر، اختلاف در پلن ساژیتال یا دو قسمت چپ و راست بدن گفته می‌شود. در واقع باید در نظر داشت که بدن به طور طبیعی کایفوز دارد، پس ناهنجاری‌های آن را هایپر کیفوز یا کیفوز زیاد می‌نامند که به اشتباه کایفوز گفته می‌شود.

البته گاهی اوقات بدشکلی‌های خیلی شدیدی داریم که می‌تواند ترکیبی از اسکولیوز و کایفوز (قوز کمر) باشد و به آن کایفواسکولیوز می‌گویند که نیاز به درمان‌های مختص به خود دارد.

در ادامهٔ این مبحث وی بیان کرد که: به طور کلی اسکولیوز را به دو دسته تقسیم می‌کنند که شامل غیر‌ساختاری و ساختاری می‌باشد. اسکولیوز غیرساختاری به دلیل موضوعات دیگر اتفاق می‌افتد، مثلا فرد برای جبران کوتاهی یک اندام، ستون فقرات خود را در هنگام راه رفتن کج می‌کند، یا افرادی که به علت دیسک کمر دچار سیاتیک می‌شوند و مجبورند برای دوری از درد، بدن خود را کج نگه دارند که به تدریج باعث اسکولیوز می‌شود.

اما در اسکولیوز ساختاری ذات بیماری در فرد وجود دارد و شایع‌ترین آن نیز اسکولیوز آیدیوپاتیک است که اسکولیوز با علت ناشناخته نام دارد و علت مشخصی برای آن نیست.

از دیگر دسته‌بندی‌های مهم اسکولیوز می‌توان انواع عصبی-عضلانی (نوروماسکولار) و مادرزادی را نام برد. نوع عصبی – عضلانی آن در بیماران با اختلالات زمینه‌ای عصبی – عضلانی دیده می‌شود و نوع مادرزادی آن در بیماران با اختلال مادرزادی در شکل مهره‌ها است که یا قسمتی از ستون فقرات بد تشکیل شده یا مهره‌ها به یکدیگر چسبندگی دارند که با جراحی قابل اصلاح است.

وی در تکمیل توضیحات خود در مورد اسکولیوز آیدیوپاتیک عنوان کرد: آیدیوپاتیک اسکولیوزیس در حالتی دیده می‌شود که مثلا بیمار کاملا سالم است اما در دوره بلوغ دچار تغییراتی می‌شود که خانوادهٔ وی گمان می‌کنند طبیعی و مربوط به دوران بلوغ است و اکثراً دیر متوجه این تغییرات غیرعادی می‌شوند.

همان‌طور که گفته شد علت ایجاد آن نامشخص است. گاهی در برخی موارد علت آن مشخص شده اما نمی‌توان گفت علت دقیق آن است. ژن خاصی که در ایجاد آن نقش داشته باشد مشخص نشده اما ژن مؤثر برای پیشرفت آن وجود دارد. به طور کلی بیماری ژنتیکی نیست ولی اگر والدین هر دو اسکولیوز داشته باشند 40% احتمال دارد فرزند آن‌ها نیز دچار شود و اگر یکی از خواهر‌ها یا برادر‌ها دچار اسکولیوز باشند تا 7 برابر احتمال تولد فرزندی با این ناهنجاری افزایش میابد.

وی درادامه افزود: شایع‌ترین نوع انحنا در اسکولیوز، توراسیک (سمت راست) می‌باشد. درصد اسکولیوز در زنان و مردان یکسان است، اما اسکولیوزِ نیازمند به درمان و اسلکولیوزِ پیشرونده در دختر خانم‌ها بیشتر است و اینکه اسکولیوز در چه سنی شروع شود در ادامهٔ درمان، شکل و سیر درمان مؤثر است. معمولاً اسکولیوز دردناک نیست و اگر دردناک شد نیازمند بررسی‌های دقیق است.