رسانه‌ها چگونه بر کودکان تأثیر می‌گذارند؟
امروزه بیشتر کودکان قبل از اینکه حتی بتوانند دوچرخه‌سواری کنند، به دستگاه‌هایی مانند تلویزیون، تبلت و تلفن‌های هوشمند دسترسی دارند. اثرات منفی رسانه‌ها بر کودکان را بهتر بشناسیم تا بتوانیم آن را مدیریت کنیم.
فناوری می‌تواند بخشی از کودکیِ سالم باشد، به شرطی که از آن سوءاستفاده نشود. برای نمونه، کودکان پیش‌دبستانی می‌توانند در یادگیری الفبا از تلویزیون کمک بگیرند، دانش‌آموزان از برنامه‌ها و بازی‌های آموزشی این دستگاه‌ها بهره ببرند و نوجوانان تحقیقات اینترنتی خود را با استفاده از این دستگاه‌ها انجام دهند.
اما نگاه کردن به صفحهٔ نمایش این دستگاه‌ها برای مدت زمان طولانی، خوب نیست:
- احتمال چاقی در کودکانی که به‌طور مداوم بیش از 4 ساعت در روز را صرف تماشای تلویزیون و یا استفاده از این دستگاه‌ها می‌کنند، بیشتر است.
- کودکانی که صحنه‌های خشونت‌آمیز را در تلویزیون مشاهده می‌کنند، بیشتر رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهند و از اینکه در این دنیای ترسناک، اتفاق بدی برایشان بیفتد، می‌ترسند.
- نوجوانانی که بازی‌ها و برنامههای ویدیویی خشن، بازی می‌کنند، بیشتر پرخاشگراند.
- شخصیت‌ها در تلویزیون و در بازی‌های ویدیویی اغلب رفتار‌های پرخطر مانند سیگار کشیدن و نوشیدن مشروبات الکلی را به تصویر می‌کشند و همچنین باورهای کلیشه‌ای جنسیتی و نژادی را تقویت می‌کنند.
به همین دلیل برای والدین بسیار مهم است که زمان استفاده از این رسانه‌ها را کنترل کنند و محدودیت‌هایی برای اطمینان از اینکه کودک و یا نوجوان زمان زیادی را برای کار و استفاده از این دستگاه‌ها صرف نمی‌کند، تعیین نمایند.
چه میزان استفاده از رسانه توصیه می‌شود؟
آکادمی اطفال آمریکا دستورالعمل‌های زیر را برای زمان استفاده از این دستگاه‌ها توصیه می‌کند:
- نوزادان و کودکان نوپا تا 18 ماهگی: نباید از این دستگاه‌ها استفاده کنند مگر هنگام تماس تصویری با خانواده و دوستان.
- کودکان نوپا از 18 ماه تا 24 ماه: استفادهٔ گاه‌به‌گاه از این دستگاه‌ها در حضور والدین یا مراقب کودک.
- کودکان پیش‌دبستانی: نباید بیشتر از 1 ساعت در روز استفاده کنند، البته تنها برای دیدن برنامههای آموزشی و همراه با والدین یا مراقب دیگری که می‌تواند به کودکان در درک آنچه می‌بینند، کمک کند.
- کودکان و نوجوانان 5 تا 18 سال: والدین باید دربارهٔ زمان استفاده از این دستگاه‌ها که شامل تلویزیون، رسانه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدیویی است، محدودیت‌هایی وضع کنند و در این امر ثابت‌قدم باشند. استفاده از این دستگاه‌ها نباید مانعی برای خواب کافی و یا داشتن تحرک بدنی باشد.
تأثیر دیدن صحنه‌های خشونت‌آمیز در کودکان
یک کودک آمریکایی تا سن 18 سالگی شاهد 200 هزار اعمال خشونت‌آمیز از طریق تلویزیون است. بسیاری از این رفتارها، توسط افراد خوبی که برای کودکان تحسین‌برانگیزاند، انجام می‌شوند. در واقع، در بازی‌های ویدیویی قهرمان اغلب با جنگیدن و یا کشتن دشمن موفق می‌شود.
زمانی‌که بچه‌ها می‌خواهند تفاوت میان درست و غلط را درک کنند، دیدن خشونت و این تناقض‌ها ممکن است منجر به سردرگمی آن‌ها شود. کودکان به‌ویژه از تصاویر ترسناک و خشن می‌ترسند. تنها گفتن اینکه این تصاویر واقعی نیستند و خطری برای آن‌ها ندارند، حالشان را بهتر نمی‌کند، زیرا آن‌ها هنوز نمی‌توانند تفاوت میان خیال و واقعیت را تشخیص دهند. مشکلات رفتاری، کابوس‌ها و دشواری در خواب ممکن است بعد از قرار گرفتن در معرض چنین خشونت‌هایی اتفاق بیفتند.
کودکان در سنین بالاتر نیز ممکن است از تصاویر خشن بترسند. صحبت کردن منطقی با کودکان در این سن، به آن‌ها کمک می‌کند، بنابراین ارائهٔ اطلاعات اطمینان‌بخش و صادقانه برای کاهش ترس مهم است. اما حتی بهتر است نگذارید کودکان برنامه‌هایی را ببینند و یا بازی‌هایی را انجام دهند که از نظرشان ترسناک است.
تماشای رفتار‌های مخاطره‌انگیز
بازی‌های تلویزیونی و ویدیویی سرشار از محتوا‌هایی‌اند که رفتار‌های پرخطر مانند نوشیدن الکل، مصرف مواد مخدر و سیگار کشیدن را جالب، سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز به تصویر می‌کشند.
مطالعات نشان داده است نوجوانانی که محتوای جنسی زیادی از تلویزیون تماشا می‌کنند، زودتر از همسالان خود که این نوع محتوا را تماشا نمی‌کنند، به فعالیت جنسی روی می‌آورند.
با این حال که تبلیغات سیگار در تلویزیون ممنوع است، کودکان افراد زیادی را در تلویزیون می‌بینند که در برنامه‌ها سیگار می‌کشند. این باعث می‌شود رفتار‌هایی مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل قابل قبول به نظر برسند و ممکن است منجر به مشکلات مصرف و سوءاستفاده از مواد شود.
ارتباط با چاقی
مدت‌ها است که متخصصان، چاقی، مشکل مهم سلامتی این روز‌ها را با تماشای طولانی‌مدت تلویزیون مرتبط می‌دانند. زمانی‌که کودکان به صفحهٔ نمایش خیره می‌شوند، بی‌تحرک‌اند و تمایل به صرف میان‌وعده دارند. کودکان همچنین با تبلیغات فراوانی مواجه می‌شوند که آن‌ها را به خوردن غذا‌های ناسالم مانند چیپس سیب‌زمینی و نوشیدن نوشابه‌های بدون کالری که اغلب میان‌وعده‌های مورد علاقهٔ کودکان‌اند، ترغیب می‌کنند.
مطالعات نشان داده است کاهش میزان تماشای تلویزیون در کودکان منجر به افزایش وزن کمتر و کاهش شاخص تودهٔ بدنی (BMI) می‌شود. جایگزینی زمان بازی ویدیویی با زمان بازی در فضای باز یکی دیگر از روش‌های خوبی است که در کمک به کودکان برای حفظ وزن سالم مؤثر است.
درک تبلیغات تجاری
بیشتر کودکان زیر 8 سال نمی‌دانند که تبلیغات برای فروش یک محصول است. کودکان 6 سال به بالا نمی‌توانند تفاوت میان یک برنامهٔ تلویزیونی و یک تبلیغ را تشخیص دهند، به‌ویژه اگر شخصیت محبوب آن‌ها، مبلغ آن محصول باشد. حتی ممکن است لازم باشد هدف از تبلیغات به کودکان سنین بالاتر نیز یادآوری شود.
البته نمی‌توان به‌طور کامل از مواجههٔ کودکان با پیام‌های بازرگانی جلوگیری نمود. می‌توانید تلویزیون را خاموش کنید یا حداقل زمان تماشای کودکان را محدود کنید، اما آن‌ها همچنان تبلیغات جدید‌ترین محصولات را می‌بینند و می‌شوند.
زمانی‌که کودکان محصولات تبلیغ‌شده را درخواست می‌کنند، توضیح دهید که تبلیغات تجاری و بازرگانی به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که افراد چیز‌هایی را که لزوماً به آن‌ها نیازی ندارند طلب کنند. و این تبلیغات غالباً برای این است که ما فکر کنیم این محصولات به نوعی نیاز ما را برطرف کرده و ما را خوشحال می‌کنند.
بنابراین، چه کاری می‌توان انجام داد؟ به کودکان بیاموزید که مشتری‌هایی هوشمند باشند. از آن‌ها سؤالاتی مانند موارد زیر بپرسید:
- چه چیزی را در مورد این تبلیغ دوست دارید؟
- آیا فکر می‌کنید این محصول واقعاً به همان خوبی‌ای است که در تبلیغ به نظر می‌رسد؟
- آیا فکر می‌کنید این انتخابی سالم است؟
سعی کنید مواجههٔ کودکان با تبلیغات تلویزیون را با استفاده از موارد زیر کاهش دهید و محدود کنید:
- ضبط برنامه‌هایی که تبلیغات تجاری ندارند.
- در زمان پخش آگهی، تلویزیون را در حالت بی‌صدا بگذارید و از او سؤال‌هایی دربارهٔ برنامه بپرسید.
- استفاده از سیستم پخش سینمای خانگی.
با تعیین محدودیت‌های سالم در زمان نمایش و دانستن اینکه کودک شما چه‌چیزی را تماشا می‌کند و چه بازی‌ای را انجام می‌دهد، به کودک خود در کسب بهترین نتایج از رسانه‌ها کمک کنید.
منبع:
اثرات منفی رسانه‌ها بر کودکان / اثرات منفی رسانه‌ها بر کودکان
یک دیدگاه وجود دارد