زمان مطالعه: 7 دقیقه

شیر مادر

تصمیم‌گیری در مورد تغذیه با شیر مادر برای نوزادان موضوعی شخصی است، اما ممکن است عقاید و نظراتی از دوستان و اطرافیان برای جلب نظر مثبت نسبت به این‌ کار شنیده شود.

بسیاری از متخصصان پزشکی، از جمله آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (AAP) و کالج زنان و زایمان آمریکا، توصیه اکید می‌کنند که نوزاد به مدت 6 ماه تنها با شیر مادر، بدون مواد دیگری از جمله آب، آب‌میوه و … تغذیه شود، و تغذیه با شیر مادر حداقل به مدت یک سال و به همراه سایر مواد غذائی که می‌بایست در سن 6 ماهگی شروع شود، مانند سبزیجات، غلات، میوه‌ها و پروتئین‌ها ادامه یابد.

اما شما و کودک شما منحصر به فرد هستید و تصمیم‌گیری در این مورد به عهدهٔ شما است. این مطلب در مورد شیردهی می‌تواند به شما در انتخاب تصمیم درست کمک کند.

 

در این مورد بیشتر بخوانید:

 

فواید تغذیه با شیر مادر برای کودک شما چیست؟

شیرمادر تغذیه‌ای ایده‌آل برای نوزادان است که ترکیب تقریباً کاملی از ویتامین‌ها، پروتئین و چربی است – هر آن‌چه کودک شما برای رشد به آن نیاز دارد – و همهٔ این مواد طوری آماده شده است که هضم آن نسبت به شیر خشک ساده‌تر است.

شیر مادر حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به کودک در مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک می‌کند. تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به آسم یا آلرژی را در کودک کاهش می‌دهد. به علاوه، کودکانی که در 6 ماه اول زندگی خود تنها از شیر مادر (بدون هیچ شیر خشکی) تغذیه می‌کنند، کمتر به عفونت‌های گوش، بیماری‌های تنفسی و اسهال مبتلا می‌شوند. همچنین کمتر دچار بیماری شده و به بیمارستان مراجعه می‌کنند.

در برخی مطالعات، تغذیه با شیر مادر با نمرات ضریب هوشی بالاتر در دوران کودکی مرتبط بوده است. علاوه بر این، تماس جسمی، لمس پوستی و تماس چشمی همگی به کودک کمک می‌کند تا با مادر پیوند برقرار کرده و احساس امنیت کند. شیرخوارانی که با شیر مادر تغذیه شده‌اند به احتمال زیاد میزان وزن‌گیری مناسب‌تری دارند و احتمال چاقی و اضافه وزن در آن‌ها کمتر است. آکادمی اطفال آمریکا اذعان می‌دارد که تغذیه با شیر مادر در جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) نقش دارد. به نظر می‌رسد که تغذیه با شیر مادر خطر ابتلا به دیابت، چاقی و برخی انواع سرطان‌ها را کاهش می‌دهد، اما تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

 

آیا تغذیه با شیر مادر برای مادران نیز مزایایی دارد؟

تغذیه نوزاد با شیر مادر کالری اضافه را می‌سوزاند، بنابراین می‌تواند به مادران در کاهش سریع‌تر اضافه وزن دوران بارداری کمک کند. شیردهی هورمون اکسی‌توسین را آزاد می‌کند، که کمک می‌کند تا رحم به اندازه قبل از دوران بارداری برگردد و ممکن است خونریزی رحم پس از تولد نوزاد را کاهش دهد. همچنین، شیردهی خطر ابتلا به سرطان پستان و تخمدان را کاهش می‌دهد، و ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان را نیز کاهش دهد.

از آنجایی که نیازی به خرید و اندازه‌گیری شیر خشک، ضدعفونی کردن سر شیشه‌شیر و یا گرم کردن شیشه‌شیر نیست، در وقت و هزینهٔ شما صرفه‌جویی می‌شود. به علاوه به طور منظم زمان‌هایی را در اختیار شما قرار می‌دهد تا در هنگام شیردهی به آرامی در کنار فرزدتان استراحت نمایید.

آیا میزان شیر من کافی است؟

چند روز اول پس از تولد، سینه‌های شما شیر اول ایده آلی می‌سازد که به آن “آغوز” گفته می‌شود. آغوز شیری غلیظ و کم و به رنگ زرد است که برای تأمین نیاز‌های غذایی نوزاد تازه متولدشده مناسب است. آغوز به سیستم گوارش نوزاد کمک می‌کند تا برای هضم شیر، خود را آماده نماید.

بیشتر نوزادان در 3 تا 5 روز اول بعد از تولد، میزان کمی از وزن خود را از دست می‌دهند که این امر مربوط به شیردهی نیست.

از آنجا که با گذر زمان نوزاد به شیر بیشتری نیاز دارد، سینه‌های شما با تهیهٔ شیر بیشتر به این مهم پاسخ می‌دهد. کارشناسان تغذیهٔ انحصاری نوزاد با شیر مادر را (بدون هیچ شیر خشکی) برای 6 ماه پس از تولد توصیه می‌کنند.

حتی اگر کمتر از 6 ماه نوزاد با شیر مادر تغذیه شود، بهتر از این است که اصلاً از شیر مادر تغذیه نکند. در صورت تمایل به ادامهٔ شیردهی پس از 6 ماه، می‌توانید مواد غذایی مجاز را به برنامهٔ غذایی کودک اضافه نمایید، اما همچنان تغذیه با شیر مادر را نیز ادامه دهید.

 

بهترین حالت برای شیردهی کدام است؟

بهترین حالت وضعیتی است که شما و کودک راحت و آرام هستید و برای حفظ موقعیت و حالت خود مجبور به تقلا کردن نباشید.

 برخی موقعیت‌های متداول شیردهی نوزاد:

  • موقعیت گهواره:

سر کودک را در میان آرنج خود بگذارید، طوری‌ که تمام بدن او روبه‌روی شما باشد. شکم کودک را مقابل خود قرار ‌دهید طوری که او کاملا احساس آرامش و پشتیبانی نماید. می‌توانید بازوی دیگر خود را که آزاد است برای حمایت از سر و گردن نوزاد قرار‌ داده یا آن را میان پا‌های نوزاد قرار‌ دهید تا قسمت پایین‌تنهٔ کودک را حمایت کند.

  • موقعیت فوتبال:

پشت کودک را در امتداد ساعد خود قرار دهید تا کودک را مانند توپ فوتبال در دست گرفته و با کف دست خود از ناحیهٔ سر و گردن او حمایت کنید.

این حالت بهترین روش برای شیردهی به نوزادان تازه متولدشده و ریزجثه است. همچنین این موقعیت بسیار مناسب زمانی است که شما نیاز به استراحت بعد از زایمان سزارین دارید و می‌بایست از شکم خود در برابر فشار و یا وزن کودک محافظت نمایید.

  • موقعیت به پهلوخوابیده:

این حالت بسیار مناسب شیردهی شبانه در تختخواب است. این حالت برای بهبودی اپیزوتومی، – برش جانبی برای بزرگ‌تر شدن دهانهٔ واژن هنگام زایمان – نیز مناسب است.

برای راحتی، بالشی زیر سر خود بگذارید. سپس خود را نزدیک کودک کشیده و از دست آزاد خود برای بلندکردن پستان و گذاشتن نوک سینه در دهان نوزاد استفاده نمایید. هنگامی که به درستی به کودک چسبیدید، سر و گردن کودک را با دست آزاد خود حمایت کنید، طوری ‌که برای ادامهٔ شیردهی نیاز به تلاش مجدد نداشته باشید.

 

چگونه می‌توان کودک را در طول مدت شیردهی به خود چسبیده نگه داشت؟

کودک را مقابل خود نگه دارید، طوری که احساس راحتی نموده و برای تغذیه نیاز به چرخاندن گردن خود نداشته باشد. با یک دست سینهٔ خود را گرفته و نوک سینه را به لب پایین کودک بمالید. کودک بلافاصله به طور غریزی دهان خود را باز می‌کند. با دستی که برای محافظت و پشتیبانی زیر گردن کودک گذاشته‌اید، دهان کودک را به نوک سینه نزدیک کنید و سعی نمایید نوک سینه را در دهان کودک بالای زبان قرار‌ دهید.

زمانی‌که لب بالایی و پایینی کودک اطراف سینهٔ شما قرار‌ می‌گیرد، زمانی است که کودک به درستی به سینهٔ شما چسبیده است. تمام نوک سینه و بیشتر قسمت آئرولا، که ناحیهٔ تیره‌رنگ اطراف نوک سینه است، می‌بایست در دهان کودک قرار گرفته باشد.

با وجود مقداری سوزش سینه، شیردهی فرآیند دردناکی نیست. اگر کودک به درستی به سینه شما نچسبیده است و یا با ریتمی روان و راحت شیر نمی‌خورد، به آرامی سینه را بین لثه‌های کودک حرکت دهید تا فرآیند مکیدن متوقف شود و سپس نوک سینه را از دهان کودک خارج نموده و دوباره آن را در دهان کودک قرار دهید. قرار دادن مناسب نوک سینه در دهان کودک و چسباندن خوب آن، به جلوگیری از درد نوک سینه هنگام شیردهی و بعد از آن کمک می‌کند.

 

الفبای شیردهی چیست؟

  • الف: آگاهی

مراقب علائم گرسنگی کودک خود باشید و هرگاه کودک شما گرسنه است، به او شیر دهید. به این نوع تغذیه ” تغذیه در زمان نیاز و تقاضا” گفته می‌شود. چند هفتهٔ اول، ممکن است نیاز باشد ۸ تا 12 بار در طول 24 ساعت به او شیر دهید. نوزادان گرسنه دستان خود را به سمت دهان حرکت می‌دهند، یا صدا‌ و حرکات مکیدن را ایجاد می‌کنند، یا به سمت سینهٔ شما حرکت می‌کنند. برای شیر دادن منتظر گریهٔ کودک نباشید. گریه نشان از این است که کودک خیلی گرسنه است.

  • ب: صبور باشید

تا زمانی که کودک نیاز دارد به او شیر دهید. برای شیردهی به نوزاد عجله نکنید. نوزادان به طور معمول به مدت 10 الی 20 دقیقه از هر سینه تغذیه می‌کنند.

  • پ: راحتی

راحتی کلید تغذیه با شیر مادر است. هنگام شیردهی، هر چه راحت‌تر باشید، شیر راحت‌تر جریان پیدا می‌کند. از بالش برای قرار گرفتن در موقعیت راحتی استفاده نمایید و آن را زیر بازو‌ها، سر و گردن قرار دهید، و برای راحتی بیشتر قبل از شیردهی، بالش یا میز کوچکی زیر پای خود بگذارید.

 

آیا ملاحظات پزشکی در مورد تغذیه با شیر مادر وجود دارد؟

در برخی موقعیت‌ها، تغذیهٔ کودک با شیر مادر می‌تواند آسیبی برای کودک به همراه داشته باشد.

در موقعیت‌های زیر نباید کودک را با شیر مادر تغذیه کرد:

  • مادر اچ-آی-وی مثبت است. چرا که ویروس HIV از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود.
  •  زمانی که مادر به بیماری سل مبتلا است و درمان نشده است.
  •  هنگامی که مادر در حال دریافت شیمی‌درمانی در پروسهٔ درمانی سرطان است.
  • مادر از مواد مخدر مانند کوکائین یا ماریجوانا استفاده می‌کند.
  • زمانی که کودک مبتلا به بیماری نادر ” گالاکتوز” است و نمی‌تواند قند طبیعی گالاکتوز را که در شیر مادر وجود دارد، تحمل نماید.
  • زمانی‌ که مادر برخی دارو‌های خاص از جمله دارو‌های ضد میگرن، داروی بیماری پارکینسون یا آرتریت را مصرف می‌نماید.

اگر دارویی مصرف می‌نمایید، قبل از شروع به شیردهی، با پزشک خود مشورت نمایید. پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا بر اساس دارو‌های خاصی که مصرف می‌کنید تصمیم آگاهانه‌ای بگیرید.

سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دلیل مناسبی برای عدم شیردهی نیست. شیر مادر نه تنها بیماری را به کودک منتقل نمی‌کند، بلکه ممکن است آنتی‌بادی‌هایی را که کودک برای مقابله با بیماری به آن‌ها نیاز دارد را نیز تأمین نماید.

آکادمی اطفال کودکان آمریکا توصیه می‌کند که از 4 ماهگی قطرهٔ مکمل آهن برای نوزادانی که منحصراً با شیر مادر تغذیه می‌کنند، و یا نوزادانی که بیش از نیمی از تغذیهٔ خود را از شیر مادر تأمین می‌کنند، مورد استفاده قرار گیرد. این قطرهٔ مکمل می‌بایست تا زمانی‌ که غذا‌های دارای آهن مانند غلات غنی‌شده از آهن در رژیم غذایی کودک وارد شود، ادامه یابد. این آکادمی توصیه می‌کند تا سطح آهن همهٔ کودکان در سن یک سالگی بررسی شود.

در مورد استفاده از مکمل آهن و ویتامین D با پزشک متخصص اطفال خود مشورت نمایید. پزشک می‌تواند به شما در مورد مقادیر مناسب این مکمل‌ها، زمان شروع استفاده و تعداد دفعاتی که می‌بایست از این مکمل‌ها برای خود و کودک خود استفاده نمایید، راهنمایی‌های لازم را ارائه دهد.

 

چرا برخی مادران تغذیه کودک با شیر مادر را انتخاب نمی‌کنند؟

  • برخی از خانم‌ها تمایلی به شیردهی در ملأ عام ندارند.
  • برخی این انعطاف‌پذیری شیرخشک را ترجیح می‌دهند که پدر یا فردی که مراقبت از نوزاد را پذیرفته است، هر زمان و در هر مکانی بتواند به نوزاد شیر دهد.
  • نوزاد شیر خشک را دیرتر از شیر مادر هضم می‌کند، بنابراین ممکن است تعداد دفعات تغذیه از طریق شیشه و شیرخشک نسبت به تغذیه با شیر مادر کمتر باشد.

تعهد زمانی و آمادگی در زمان مورد نیاز برای تغذیه نوزاد هر چند ساعت یک‌بار، برای هر زنی امکان‌پذیر نیست. برخی از خانم‌ها از این مسئله هراس دارند که شیر‌دهی فرم سینه آن‌ها را خراب نماید. اما بیشتر جراحان سینه معتقدند که سن، نیروی جاذبه، ژنتیک و عوامل مربوط به سبک زندگی مانند سیگار کشیدن، شکل و فرم سینه را بیش از تغذیه با شیر مادر تغییر می‌دهد.

 

 

منبع:

 

مقالات مشابه

میوه‌ها و سبزیجات بنفش چه مزایایی دارند؟

چرا لوبیا برای سلامتی مفید است؟

چه غذاهایی برای افسردگی مناسب‌اند؟