21 سپتامبر ، 30 شهریور ماه مصادف با روز جهانی آلزایمر است. در این مقاله به ارائه مطالبی در این زمینه می‌پردازیم.
8 نکته ضروری در مراقبت از بیماران آلزایمری
آلزایمر یک بیماری پیشرونده است که سلول‌های مغزی را از بین می‌برد و بر حافظه، افکار و رفتارهای فرد تاثیر می‌گذارد.
1-در مورد بیماری آلزایمر اطلاعات کسب کنید.
بیماری آلزایمر شامل 3 مرحله خفیف، متوسط و شدید است.
مرحله خفیف:
پیشرفت بیماری آلزایمر می‌تواند بر میزان مراقبت شخصی فرد تاثیر بگذارد. افرادی که بیماری آلزایمر در مرحله خفیف یا زودرس دارند، هنوز هم می‌توانند بطور مستقل عمل کنند. آن‌ها می‌توانند به مشارکت در فعالیت‌های حرفه‌ای و اجتماعی ادامه دهند. در این مرحله ممکن است افراد در تمرکز یا به خاطر سپردن وقایع اخیر مشکل داشته باشند. آن‌ها کلمات یا نام های خاص را فراموش می‌کنند. مشکل در نوشتن و حل مسئله برخی دیگر از علائم اولیه آلزایمر است.
اگرچه شایع‌ترین علل اختلالات جزئی نظیر تمرکز در سنین جوانی و میانسالی بخصوص در موارد استرس و اضطراب، عدم تمرکز ناشی از آن‌ها است و بیماری آلزایمر و یا دیگر موارد بیماری‌های حافظه علت آن نیستند ولی از آنجا که شناسایی و درمان بیماران دچار اختلال حافظه و بیماری‌های آن در مراحل خفیف ارزشمند و اصولاً ممکن است این مرحله را بسیار حائز اهمیت می‌کند.
مجدداً این نکته قابل تاکید است که مراجعه بیماران در این مرحله به پزشک متخصص نورولوژی برای شناسایی درست و شروع درمان‌های مناسب باعث می‌شود تا سیر روند بیماری کند گردد و فرد توانایی‌های خود را از دست ندهد.
مرحله متوسط:
بیماری آلزایمر متوسط، شامل از بین رفتن قابل توجه حافظه، سردرگمی و علائم جسمانی است.
افراد در این مرحله ممکن است علائم زیر را نشان دهند:
- در شناخت اعضای خانواده و دوستان نزدیک مشکل دارند.
- ناتوانی در سازماندهی یا پیروی از دستورالعمل‌ها
- در انجام کارهای روزمره منظم مانند لباس پوشیدن مشکل دارند.
- بیقراری یا مشکل در خوابیدن
- سرگردانی یا سردرگمی
- بی‌اختیاری در کنترل ادرار و مدفوع
- تغییر شخصیت
در این مرحله نیز درمان و شناسایی بیماران می‌تواند باعث متوقف شدن نسبی پیشرفت علائم و یا حتی گاهی بهبودی نسبی وضعیت بیمار گردد، بخصوص که اضطراب و بیقراری ناشی از علائم یک علت مهم بدتر شدن بیماران است.
مرحله شدید:
افراد در مرحله آخر بیماری آلزایمر تقریباً با تمام فعالیت‌های اساسی روزانه خود مانند نشستن، پیاده روی و غذا خوردن به کمک نیاز دارند. در این مرحله افراد ممکن است توانایی مکالمه را از دست بدهند. ممکن است در جویدن یا بلعیدن مشکل داشته باشند. بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر شدید، آگاهی از محیط خود را از دست می‌دهند و دیگر نمی توانند اعضای خانواده خود را بشناسند.
متاسفانه شاهد هستیم در اکثر مواقع همراهان و خانواده بیمار در این مرحله که معمولاً چندین سال پس از شروع علائم خفیف و متوسط ایجاد می‌شود، تازه به فکر مراجعه به پزشک می‌افتند که متاسفانه در این زمان شاید با درمان‌های موجود تغییر زیادی در وضعیت بیمار ایجاد نشود که خود سبب تحمیل شدن دشواری‌های فراوانی به خانواده و همراهان است.
2-کارهای روزانه را بصورت منظم و روتین انجام دهید.
( بیمار حتماً در خانه و یا محلی که از قبل از بیماری با آن دارد، نگهداری شود.)
مراقبان می‌توانند با ایجاد روال روزمره، احساس راحتی ایجاد کنند. انجام این کار می‌تواند به تقویت احساس آشنایی با وقایعی که هر روز قرار است اتفاق بیفتد در شخصی که مبتلا به آلزایمر است کمک کند. بیماران بین فرزندان و یا در خانه‌های مختلف موجب بدتر شدن شرایط بیمار خواهد بود و در صورت شرایط اجباری مراقبان باید سعی کنند از ایجاد تغییرات اساسی در امور روزمره خودداری کنند زیرا این می‌تواند برای شخص، گیج‌کننده باشد.
بعضی اوقات تغییراتی وجود دارد که اجتناب‌ناپذیر است مانند معرفی یک ارائه‌دهنده، مراقبت‌های جدید یا تغییر روال مراقبت از بیمار. افراد مبتلا به آلزایمر اغلب نیاز به زمان دارند تا با افراد و مکان‌های جدید تطبیق پیدا کنند. بنابراین مراقبان باید سعی کنند به تدریج تغییرات را پیاده‌سازی کنند.
3-برنامه‌ریزی برای فعال نگه داشتن بیمار
سلب کامل اختیار از بیمار بابت هر فعالیتی اشتباه و باعث بدتر شدن شرایط روحی و جسمی بیمار است.
اینگونه فعالیت‌ها، مثل گوش دادن به موسیقی می‌تواند به فعال شدن فرد مبتلا به آلزایمر کمک کند. مراقبان می‌توانند عزیزان خود را با مشاغل روزانه فعال نگه دارند.
- بازی‌های فکری (مثل شطرنج در صورت آشنا بودن بیمار با آن‌ها از قبل)
- پخت و پز
- تمریناتی مانند پیاده‌روی، حرکات کششی و تمرین وزنه برداری
- رقصیدن
- گوش دادن به موسیقی
- کارهای خانگی مانند مرتب کردن لباس‌ها و باغبانی
- رفتن به یک رستوران، موزه یا پارک مورد علاقه
- دیدن یک فیلم
- دیدار دوستان و خانواده
یک مراقب می‌تواند این فعالیت‌ها را در ساعاتی از روز انجام دهد که فرد مبتلا به آلزایمر در بهترین حالت خود قرار دارد و می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. بعضی از افراد ممکن است صبح احساس بهتری داشته باشند در حالیکه برخی دیگر در شب انرژی بیشتری دارند و هوشیار هستند.
4-ارتقاء ارتباطات بصورت مداوم
بیماری آلزایمر می‌تواند به میزان قابل توجهی به توانایی فرد در برقراری ارتباط با دیگران تاثیر بگذارد. آن‌ها ممکن است در تفسیر یا به خاطر سپردن کلمات خاصی دچار مشکل شوند و غالباً وسط یک جمله، پیوستگی جمله و تفکرات خود را از دست می‌دهند.
مراقبان می‌توانند از راهکارهای زیر برای آسانتر کردن ارتباط استفاده کنند:
- تماس چشمی و لبخند را حفظ کنند.
- هر بار فقط یک سوال بپرسید.
- از نام اشخاص دیگر در صحبت‌های خود استفاده کنید.
- با صدای آرام صحبت کنید، اما از ساده صحبت کردن بیش از حد و بچه گانه خودداری کنید.
- سعی کنید در هنگام عصبانیت آرام باشید و در صورت اشتباه بیمار درباره اطلاعات و اصرار روی آن سعی در تصحیح صد در صد آن نداشته باشید.
ارتقاء ارتباطات مداوم می‌تواند به فرد مبتلا به آلزایمر، فرصتی برای شرکت در مکالمات و فعالیت‌ها دهد. ارتباط می‌تواند به راحت‌تر شدن کار مراقب کمک کند.
5-به آن‌ها کمک کنید که یک رژیم مغذی مصرف کنند.
تغذیه مناسب در افراد مبتلا به آلزایمر بسیار حیاتی است زیرا آن‌ها در معرض هدر رفتن مواد مغذی و آب بدن هستند به ویژه اگر:
- نمی‌توانند به یاد بیاورند که آخرین بار چه موقع و چه چیزی خورده‌اند.
- طرز آشپزی را فراموش کرده‌اند.
- هر روز غذاهای یکسانی می‌خورند.
- دیگر وعده‌های غذایی را از یاد برده‌اند.
- توانایی بو و طعم غذاها را از دست داده‌اند.
- در جویدن و بلعیدن مشکل دارند.
مواردی که بهتر است رعایت شود:
- مراقبان می‌توانند اطمینان حاصل کنند که فرد به اندازه کافی غذای مغذی برای خوردن دارد و بدن او دهیدراته (بی آب یا کم آب) نمی‌شود.
- هر روز وعده غذایی را در همان زمان همیشگی استفاده کنند. (بهتر است وعده‌های غذایی کوچک و مکرر باشند.)
- غذا در بشقاب‌های رنگارنگ که می‌تواند به بهتر کردن اشتها کمک کند، خورده شود. ( رنگ‌های نارنجی و قرمز به بهبود اشتها کمک می‌کنند.)
- صبحانه را مفصل میل کنند.
- آن‌ها را تشویق به مصرف مولتی ویتامین کنید.
- به آن‌ها غذاهای ریز شده مانند پنیر، میوه، ساندویچ برش داده شده و … بدهید.
- با خاموش کردن رادیو یا تلویزیون فضای صرف غذا را آرام کنید. ( عبور و مرور افراد زیاد و شلوغی بیش از حد محیط اطراف نیز برای آنان مناسب نیست.)
- غذاهایی را انتخاب کنید که جویدن و بلعیدن آن‌ها آسان باشد.
6-تقویت عزت نفس آن‌ها
با تشویق آن‌ها به یک سری کارها اجازه دهید فرد بیشتر به ظاهر خود احساس خوبی داشته باشد.
راه‌هایی که یک مراقب می‌تواند به شخص در زمینه بهداشت و نظافت کمک کند:
- مسواک زدن دندان‌های خود
- اگر معمولاً از آرایش استفاده می‌کنند، به آرایش آن‌ها کمک کنند ( اما آرایش چشم نداشته باشند.)
- تشویق فرد به اصلاح صورت و کمک به آن‌ها در صورت لزوم
- ناخن‌های خود را کوتاه کنند.
- صرف زمان کافی برای پوشیدن لباس
- خرید لباس راحت و آزاد
- خرید لباس با زیپ به جای بند و کمر
7-محیط امن را برای آن‌ها فراهم کنید.
بسیاری از موقعیت‌ها می‌توانند فرد مبتلا به آلزایمر را در معرض خطر واقعی قرار دهد. ممکن است آن‌ها نتوانند علائمی مانند کف مرطوب را درک کنند. حتی قدم گذاشتن از یک نوع کف پوش به نوع دیگر (مانند چوب سخت تا فرش) می‌تواند گیج‌کننده باشد.
برخی نکات ایمنی:
- مطمئن شوید که آن‌ها کفش‌های محکم و راحت می‌پوشند.
- قرار دادن نوارهای روشن در لبه‌ها و دستگیره‌ها
- محدود کردن آینه‌ها در منزل
- برچسب‌های گرم و سرد را بر روی شیرهای آب قرار دهید.
- برای جلوگیری از سوختگی، دمای دیگ در حال جوشیدن را کم کنید.
- نصب قفل‌های ایمن در اجاق گاز
- مطمئن شوید که داروهای خود را به درستی مصرف می‌کند.
- اگر شخصی هنوز رانندگی می‌کند، به دنبال علائمی باشید که رانندگی آن‌ها ممکن است خطری برای دیگران باشد.
8-از دوره‌های آگاهی‌رسانی کمک بگیرید.
در صورت نیاز به کمک در زمینه فعالیت‌های مراقبت روزانه و شخصی، ممکن است فرد به کمک حرفه‌ای نیاز داشته باشد، در مواردی شامل:
- در انجام فعالیت‌های مراقبت روزانه و شخصی نیاز به کمک کامل دارند.
- توانایی پیاده‌روی را از دست می‌دهد.
- تشنج را تجربه می‌کند.
- بطور غیر منتظره مقدار قابل‌توجهی از وزن بدن را از دست می‌دهد.
- سقوط یا نوع دیگری از آسیب را تجربه می‌کند.
- اضطراب دارد، اختلال خواب شبانه واضح دارد و یا عصر و شب دچار هذیان‌گویی می‌شود.
- تمایل دارد که از خانه دور شود یا گم شود.
حتی خود مراقبین که عوارض جانبی سلامتی مانند استرس مزمن و خستگی یا افسردگی را تجربه می‌کنند، ممکن است به کمک حرفه‌ای نیاز داشته باشند.
تغییر در عادات ساده
- با دست مخالف مسواک بزنید.
- با دست مخالف غذا بخورید.
- با دست مخالف شانه بزنید.
تقویت حافظه تصویری
- یک عکس خانوادگی را به دقت نگاه کنید و بعد با چشمانی بسته شروع به توصیف آن کنید.
جابجایی وسایل خانه:
- جای همه چیز را عوض کنید تا مغز خود را برای بخاطر سپردن و یادآوری مجدد آن‌ها تقویت کنید.
پیدا کردن سرگرمی‌های جدید:
- عادات سرگرمی روزمره خود را با انتخاب‌های جالب هر چند متفاوت و گذرا تغییر دهید.
باغبانی کنید:
باغبانی به شما در تمرکز و تقویت حافظه کمک می‌کند. این کار را با کاشتن یک یا دو گلدان شروع کنید.
مراقب سالمند چگونه می‌تواند در تسهیل برقراری ارتباط با سالمند مبتلا به آلزایمر کمک کند؟
- در زمان صحبت با سالمندان مبتلا به آلزایمر، با آن‌ها ارتباط چشمی برقرار کند و اول آن‌ها را به اسم صدا بزنید تا به شما توجه کنند.
- به تن صدا و لحن خود توجه کنید، زبان بدن نیز به تنهایی تمام احساسات شما را به سالمند نشان می‌دهد.
- سعی کنید مکالمه خود را تا حد امکان با سالمند طولانی کنید و او را به صحبت کردن تشویق کنید.
- اگر در برقراری ارتباط از سوی سالمند مشکلی ایجاد شد، حواس سالمند را پرت کنید.
سالمند مبتلا به آلزایمر را به گفت و گو با خود تشویق کنید.
- گرم و صمیمی با سالمند برخورد کنید و جهت خود را به او نشان دهید و حس دوست داشته بودن را به او انتقال دهید.
- در زمان گفت وگو با سالمند دستان او را در دست خود نگه دارید.
- با ذهن باز به مشکلات سالمند توجه کنید، هر چند اگر درک آن برای شما دشوار باشد.
- اجازه دهید تا سالمند در شرایط مختلف نظر خود را بیان کند و در عملی شدن تصمیم خود مشارکت کند.
- با سالمند برخوردی صبورانه داشته باشید، آن‌ها در صحبت کردن مشکل دارند.
روش‌های برقراری ارتباط موثر با سالمند:
- با سالمند در مورد فرد یا شی که در آنجا حضور ندارد و نمی‌توانید به آن اشاره کنید، صحبت نکنید.
- با سالمند به زبان کودکانه و یا صدای کودکانه صحبت نکنید.
- سالمند را به خاطر ناتوانی در انجام امور و اشتباهاتش سرزنش نکنید و راهکاری برای حل مشکل با همدیگر ارائه دهید.
- افرادی که در مراحل اولیه آلزایمر قرار دارند، از فراموشی خود آگاه هستند و به تکرار بیان می‌کنند که جدیداً نکات زیادی را فراموش می‌کنند. در مورد این گروه از سالمندان باید رویکردهای مختلفی را در نظر بگیرید. در این مرحله افسردگی بسیار شایع است و مراجعه به پزشک در این مرحله برای درمان آن و دریافت داروی مناسب بهترین بخش درمان می‌باشد و به نوعی زمان طلایی محسوب می‌شود.
- به صحبت‌های سالمند گوش کنید و نگرانی‌های او را جدی بگیرید و اجازه دهید که سالمند تمام نگرانی‌های خود را با شما در میان بگذارد.
- نسبت به تغییرات سالمند حساس باشید و اگر سالمند از فراموشی خود شکایت می‌کند او را سرزنش نکنید و یا تغییرات حافظه او را انکار نکنید. توجه کنید که این واکنش سالمند نیز با هدف برقراری ارتباط بیشتر است.
- به سالمند کمک کنید تا لغات مناسب را برای بیان احساسات خود عنوان کند.
- باید توجه داشته باشید که سریعاً کلماتی را که سالمند قادر به بیان آن‌ها نیست به او یادآوری نکنید و صبر کنید تا سالمند خود کلمات را پیدا کند.
- به نشانه‌های غیر کلامی توجه کنید. ناتوانی سالمندان در برقراری ارتباط کلامی باعث می‌شود تا آن‌ها از طریق ارتباط غیر کلامی خواسته‌های خود را به شما نشان دهند.
به عنوان مثال ممکن است سالمند لباس‌های خود را محکم بگیرد یا سعی در درآوردن آن‌ها داشته باشد و از این طریق نیاز خود را به استحمام بیان کند.
واحد آموزش بیمارستان محب مهر
هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.