هایپرترمی چیست و چطور درمان می شود؟
هایپرترمی و هایپوترمی
ممکن است با واژهٔ هایپوترمی آشنا باشید. این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که دمای بدن شما به طور خطرناکی پایین می‌آید. عکس این هم می‌تواند اتفاق بیفتد. یعنی هنگامی که دمای بدن شما بسیار بالا می‌رود و سلامتی شما را تهدید می‌کند. به این وضعیت هایپرترمی می‌گویند.
هایپرترمی در واقع مفهومی کلی است و به بیماری‌های مختلفی اشاره می‌کند که هنگامی رخ می‌دهند که سیستم تنظیم دمای بدن شما نمی‌تواند گرمای محیط اطرافتان را مهار کند.
اگر دمای بدن شما بالای ۴۰ درجهٔ سانتی‌گراد باشد، شما علائم هایپرترمی شدید را دارید و اگر دمای بدن شما به ۳۵ درجهٔ سانتی‌گراد و یا پایین‌تر برسد، به عنوان هایپوترمی در نظر گرفته می‌شود. دمای متعادل بدن ۳۷ درجهٔ سانتی‌گراد است.
مراحل هایپرترمی
هایپرترمی در مراحل و درجات مختلفی ظاهر می‌شود. برای مثال گرمازدگی مشکل شایعی است. ولی انواع دیگر آن ممکن است برای شما کمتر آشنا باشد. در ادامه لیستی از انواع متفاوت هایپرترمی و بیماری‌های دیگر وابسته به گرما را معرفی می‌کنیم.
تنش گرمایی (Heat stress)
اگر دمای بدن شما شروع به بالا رفتن کرده و شما نتوانید از راه عرق کردن دما را کم کنید، شرایط تنش گرمایی را تجربه می‌کنید.
تنش گرمایی می‌تواند منجر به عوارض جدی مثل گرمازدگی و غش در اثر گرما شود.
علاوه بر احساس گرمای ناراحت‌کننده ممکن است موارد زیر را هم تجربه کنید:
- گیجی
- ضعف
- حالت تهوع
- تشنگی
- سردرد
اگر این علائم را داشتید باید به مکانی خنک رفته و استراحت کنید. آب و مایعات حاوی الکترولیت که به ذخیرهٔ آب کمک می‌کنند، بنوشید.
الکترولیت‌ها موادی در بدن هستند مثل کلسیم، سدیم و پتاسیم که آب را در بدن شما نگه می‌دارند. آن‌ها به تنظیم ضربان قلب، عملکرد عصب و سلامت ماهیچه‌ها کمک می‌کنند.
اگر علائم شما بدتر شد، حتماً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
خستگی گرمایی (Heat fatigue)
اگر ساعت‌های طولانی در گرمای زیاد قرار بگیرید، باعث ایجاد ناراحتی جسمی و استرس روانی می‌شود و ممکن است شما دچار گرمازدگی شوید.
افرادی که به هوای بسیار گرم یا محیط کاری با دمای بالا عادت ندارند، بیشتر در معرض این نوع گرمازدگی هستند.
علاوه بر احساس گرمای ساده، تشنگی و خستگی، ممکن است در تمرکز بر روی کار خود مشکل داشته باشید. حتی ممکن است تعادل و هماهنگی خود را از دست بدهید.
اگر متوجه مشکلی در سلامت جسمی و روانی خود شدید، از محیط گرم بیرون بروید و با نوشیدن مایعات خنک شوید.
تطابق پیدا کردن تدریجی با کار کردن و ورزش در محیط گرم، می‌تواند به شما در جلوگیری از گرمازدگی در آینده کمک کند.
غش در اثر گرما (سنکوپ گرمایی یا Heat syncope)
سنکوپ که به غش هم معروف است، وقتی اتفاق می‌افتد که فشار خون شما کاهش پیدا کرده و جریان خون مغزی نیز به طور موقت کم می‌شود.
غش در اثر گرما معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که در معرض گرمای زیاد قرار بگیرید. اگر از داروی بتابلوکر برای کاهش فشار خون استفاده می‌کنید، در معرض خطر بالاتری برای غش در اثر گرما هستید.
غش معمولاً با احساس گیجی یا سبکی سر شروع می‌شود. شما ممکن است احساس کنید که در حال غش هستید، اما اگر آرام باشید و سریع خود را خنک کنید، ممکن است از مشکل از دست رفتن هوشیاری جلوگیری کنید. قرار دادن پاها بالاتر از سطح بدن نیز به شما کمک می‌کند.
همانند سایر بیماری‌های وابسته به گرما، کم‌آبی مشکل اصلی است، مصرف هر مایعی مشکل را برطرف می‌کند، اما آب یا نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت بهتر هستند.
گرفتگی عضلانی در اثر گرما (Heat cramps)
گرفتگی گرمایی معمولاً به دنبال ورزش یا فعالیت شدید در گرما اتفاق می‌افتد. این مشکل اغلب در نتیجهٔ به هم خوردن تعادل الکترولیت‌ها به وجود می‌آید و بیشتر در شکم، پا یا ماهیچه‌های بازو احساس می‌شود.
برای کمک به تسکین گرفتگی‌های گرمایی در مکان خنک استراحت کنید و مطمئن باشید الکترولیت‌ها و مایعاتی را که هنگام عرق کردن از دست می‌دهید، جبران کنید.
ادم گرمایی (Heat edema)
ادم گرمایی زمانی اتفاق می‌افتد که به بودن در دماهای بالا عادت نداشته باشید و به مدت طولانی در گرما نشسته یا بایستید. این می‌تواند باعث ایجاد ورم در دست‌ها، انتهای پاها یا زانوها شود.
این تورم به علت جمع شدن مایع در اندام‌ها اتفاق می‌افتد و به احتمال زیاد مربوط به واکنشی است که با کمک و درگیری آلدوسترون، باعث تحریک بازجذب سدیم در خون از راه کلیه می‌شود.
وقتی به محیط گرم عادت می‌کنید، معمولاً ادم گرمایی در گذر زمان به طور خودبه‌خودی فروکش می‌کند. خنک شدن و بالا گذاشتن پاها بالاتر از سطح بدن و هیدراته ماندن (با خوردن آب و الکترولیت) نیز به شما کمک می‌کند.
عرق سوز شدن (راش گرمایی یا Heat rash)
گاهی فعالیت طولانی‌مدت در گرما، می‌تواند باعث بروز جوش‌های قرمز روی پوست شود که معمولاً در زیر لباسی که با عرق خیس شده است، ایجاد می‌شوند.
راش گرمایی اغلب به طور خودبه‌خودی پس از عوض کردن لباس یا خنک شدن ناپدید می‌شود.
هر چند، اگر بعد از ظهور جوش و بثورات پوستی، به پوست اجازهٔ خنک شدن داده نشود، احتمال عفونت وجود دارد.
گرمازدگی شدید (Heat exhaustion)
این یکی از جدیترین مراحل هایپرترمی است. وقتی بدن شما نتواند به هیچ طریقی خودش را خنک کند، گرمازدگی اتفاق می‌افتد،
علاوه بر تعریق زیاد، ممکن است علائم زیر را هم تجربه کنید:
- گیجی
- ضعف
- تشنگی
- مشکل در هماهنگی
- اشکال در تمرکز
- پوست سرد و مرطوب
- نبض سریع
این آخرین مرحله قبل از بروز غش گرمایی است، بنابراین مهم است که استراحت کرده و به محض احساس پیشرفتِ علائم مایعات فراوان بنوشید.
اگر احساس می‌کنید که علائمتان رو به بهبودی نیست، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
چه موقع باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید؟
جدیترین مرحلهٔ هایپرترمی (افزایش دمای بدن)، غش در اثر گرما است که می‌تواند کشنده باشد. سایر بیماری‌های وابسته به گرما اگر به طور مؤثر و به سرعت درمان نشوند، می‌توانند منجر به غش در اثر گرما شوند.
غش در اثر گرما وقتی اتفاق می‌افتد که دمای بدن شما به بالای ۴۰ درجهٔ سانتی‌گراد برسد. غش کردن معمولاً اولین علامت است.
علامت‌ها و نشانه‌های دیگر عبارتند از:
- تحریک‌پذیری
- گیجی
- مشکل در هماهنگی
- پوست برافروخته
- تعریق کم
- نبض سریع یا ضعیف
وقتی این علائم پدیدار شوند، شما باید:
- به مکان‌های خنک، ترجیحاً با تهویهٔ هوای مناسب بروید.
- آب یا نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت بنوشید.
- دوش آب سرد بگیرید. این کار باعث افزایش سرعت بهبودی شما می‌شود.
- کیسه‌های یخ را زیر بازوها و دور کشالهٔ ران بگذارید.
اگر علائم شما پس از خنک کردن و مصرف مایعات بهبود نیافت، یا اگر متوجه شدید که فردی ممکن است دچار غش در اثر گرما شود، بهتر است به سرعت با خدمات اورژانس محلی یا ۱۱۵ تماس بگیرید.
چه کسانی در معرض خطر افزایش دما (هایپرترمی) هستند؟
افرادی که در محیط‌های خیلی گرم کار می‌کنند یا در هنگام کار کردن در معرض گرمای زیاد قرار می‌گیرند، در معرض خطر افزایش دما یا هایپرترمی هستند.
کارگران ساختمان، کشاورزان و دیگر افرادی که به مدت طولانی در فضای باز در گرما قرار می‌گیرند، باید برای جلوگیری از هایپرترمی احتیاطات و پیشگیری‌های لازم را انجام دهند. این مسئله همچنین در مورد آتش‌نشان‌ها و افرادی که در کوره‌های بزرگ یا در فضاهای سرپوشیده که تهویه‌های ضعیفی دارند کار می‌کنند نیز صدق می‌کند.
بیماری‌های زمینه‌ای خاص نیز ممکن است شما را در معرض خطر بالاتری برای هایپرترمی قرار دهد. برخی درمان‌های ویژه برای فشار خون و بیماری‌های قلبی مثل داروهای مدر می‌تواند توانایی شما را برای خنک شدن از طریق عرق کردن کم کند.
اگر برای کنترل فشارخون رژیم کم سدیم دارید، ممکن است هایپرترمی در شما زودتر رخ داده و پیشرفت کند.
کودکان و افراد میانسال نیز در معرض خطر بیشتری هستند. بسیاری از کودکان در فضای باز و خیلی گرم، بدون استراحت کردن، خنک شدن و نوشیدن مایعات بازی می‌کنند. افراد مسن ممکن است کمتر متوجه تغییرات دمایی شوند. بنابراین اگر دمای محیط آن‌ها بالا رود اغلب در همان لحظه و به موقع واکنش نشان نمی‌دهند. افراد مسنی که در خانه، بدون کولر یا تهویهٔ هوا زندگی می‌کنند نیز ممکن است در هوای بی‌نهایت گرم با افزایش دما (هایپرترمی) روبه‌رو شوند.
چه فرقی بین افزایش دما و تب وجود دارد؟
دمای بدن شما به وسیلهٔ قسمتی از مغز که هیپوتالاموس نام دارد، تنظیم می‌شود. هیپوتالاموس به طور نرمال دمای بدن شما را حدود ۳۷ درجهٔ سانتی‌گراد – با اختلاف کم در روز و شب – نگه می‌دارد.
اگر بدن شما عفونت ویروسی یا باکتریایی را احساس کند، هیپوتالاموس ترموستات بدن شما را مجدد تنظیم می‌کند و بدن شما را گرم‌تر کرده تا میزبان نامناسبی برای عامل عفونت‌زا باشد. در این مورد تب به عنوان قسمتی از سیستم دفاعی بدن اتفاق می‌افتد. وقتی عفونت ناپدید شود، هیپوتالاموس باید مجدداً دمای بدن شما را به سطح قبلی خودش برگرداند.
اما در افزایش دمای ناشی از گرمازدگی، بدن به تغییرات محیط شما پاسخ می‌دهد. مکانیزم طبیعی خنک کردن بدن مثل تعریق، به‌تنهایی نمی‌تواند بر گرمای محیط شما غلبه کند، دمای بدن شما در پاسخ به این اتفاق بالا رفته و باعث می‌شود بعضی از علائمی را که در قبل توصیف کردیم، تجربه کنید.
بعضی داروهای بدون نسخه مثل استامینوفن می‌تواند به پایین آمدن تب کمک کند. هر چند این داروها ممکن است در درمان افزایش دما ( هایپرترمی) ناکارآمد باشند. فقط تغییری در محیط، هیدراته شدن و اقدامات خنک‌کنندهٔ بیرونی (مثل آب خنک یا تکه‌های یخ روی پوست) می‌توانند افزایش دما را به حالت قبل برگردانند.
چطور از افزایش دما (هایپرترمی) جلوگیری کنیم؟
اولین قدم در جلوگیری از افزایش دما، آگاهی از خطرات کار کردن یا بازی کردن در محیط خیلی گرم است.
اقدامات زیر را هنگام قرار گرفتن در گرما به کار ببرید:
- برای خنک شدن، در سایه یا محیط دارای تهویهٔ هوا استراحت کنید. اگر نیازی به ماندن در فضای بیرون ندارید، در فضای سرپوشیده بمانید.
- وقتی در گرما فعالیت دارید، هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه یک بار، آب یا نوشیدنی‌هایی که شامل الکترولیت هستند استفاده کنید.
- وقتی در فضای باز با دمای بالا هستید، لباس‌های سبک و رنگ روشن بپوشید.
- اگر خانهٔ شما تهویهٔ مناسبی ندارد، در طول مدت گرمازدگی، زمان خود را در فروشگاه‌ها، کتابخانه‌ها یا مکان‌های عمومی دیگری که تهویهٔ مناسبی دارند، بگذرانید.
منبع:
هنوز دیدگاهی ارسال نشده است.