عدم نزول بیضه‌ها
عدم نزول بیضه‌ها به وضعیتی گفته می‌شود که در آن بیضه پیش از تولد به درون محل مناسب خودش در کیسه‌ٔ پوستی زیر آلت تناسلی (کیسه‌ٔ بیضه) وارد نمی‌شود.
معمولاً تنها یکی از بیضه‌ها دچار این مشکل می‌گردد، ولی در حدود 10 درصد از موارد هر دو بیضه درگیر می‌شوند.
عدم نزول بیضه‌ها به‌طور کلی وضعیتی نادر است مگر در میان نوزادانی که زودرس به دنیا می‌آیند.
بیشتر اوقات بیضهٔ نزول‌نکرده در نخستین ماه‌های پس از تولد خودبه‌خود به محل اصلی‌اش منتقل می‌شود، در غیر این‌صورت می‌توان با عمل جراحی این مشکل را برطرف کرد.
علائم
عدم مشاهده یا احساس بیضه در کیسه‌ٔ بیضه علامت اصلی عدم نزول بیضه است.
در دوران جنینی بیضه‌ها در شکم تشکیل می‌شوند. در آخرین ماه‌های دوران جنینی بیضه‌ها از طریق مسیری لوله‌ای‌شکل در کشاله‌ٔ ران (کانال اینگوینال) از شکم به کیسه‌ٔ بیضه منتقل می‌گردند. در عدم نزول بیضه، این فرآیند انجام نمی‌شود یا به تأخیر می‌افتد.
زمان مراجعه به پزشک
معمولاً عدم نزول بیضه را به فاصله‌ٔ کوتاهی پس از تولد در حین معاینه‌ٔ نوزاد تشخیص می‌دهند. اگر فرزند شما چنین مشکلی دارد، از پزشک بپرسید که چند وقت یک‌بار باید فرزندتان را نزد او ببرید. اگر تا 4 ماه پس از تولد عدم نزول بیضه برطرف نشد، احتمالاً این مشکل دیگر خودبه‌خود برطرف نخواهد شد.
درمان این مشکل در دوران نوزادی ممکن است احتمال وقوع عوارض ثانویه‌ای از قبیل ناباروری یا سرطان بیضه را کاهش دهد.
پسرانی با سنین بالاتر – از نوزادان گرفته تا کسانی که هنوز وارد دوره‌ٔ نوجوانی نشده‌اند – که بیضه‌هایشان در هنگام تولد نزول کرده باشد، ممکن است بعدها یکی از بیضه‌هایشان ناپدید شود. این وضعیت ممکن است حاکی از مشکلات زیر باشد:
- داشتن بیضهای شناور، که بین کیسه‌ٔ بیضه و کشاله‌ٔ ران جلو و عقب می‌رود و ممکن است بتوان آن را در حین معاینه به‌راحتی به کیسه‌ٔ بیضه انتقال داد. این وضعیت غیرعادی نیست و ناشی از رفلکسی عضلانی در کیسه‌ٔ بیضه است.
- بیضهای صعودی (یا عدم نزول بیضهٔ اکتسابی) که به کشاله‌ٔ ران بازگشته است و نمی‌توان آن را به‌راحتی به کیسه‌ٔ بیضه منتقل کرد.
اگر متوجه وجود هرگونه تغییری در اندام تناسلی فرزندتان شدید یا درباره‌ٔ رشد او نگرانی‌هایی دارید، به پزشک مراجعه کنید.
علل
علت اصلی عدم نزول بیضه مشخص نیست. ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سلامت مادر و عوامل محیطی ممکن است با هورمون‌ها، تغییرات جسمی و فعالیت‌های عصبی تداخل نمایند و تکامل بیضه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند.
ریسک‌فاکتورها
عواملی که ممکن است احتمال عدم نزول بیضه را در نوزادان افزایش دهند، عبارت‌اند از:
- کم‌وزنی در هنگام تولد
- زایمان زودرس
- داشتن سابقه‌ٔ فامیلی عدم نزول بیضه یا سایر مشکلات مربوط به تکامل دستگاه تناسلی
- مشکلات جنینی که رشد او را محدود می‌کنند؛ مثل سندرم داون یا نقص دیواره‌ٔ شکمی
- مصرف الکل توسط مادر در دوران بارداری
- سیگار کشیدن مادر باردار یا قرارگیری او در معرض دود سیگار
- قرارگیری والدین در معرض بعضی از آفت‌کش‌ها
عوارض ثانویه
برای اینکه بیضه‌ها به‌طور طبیعی تکامل یابند و همچنین عملکرد نرمالی داشته باشند، لازم است دمای آن‌ها اندکی از دمای طبیعی بدن پایین‌تر باشد.کیسه‌ٔ بیضه چنین محیطی را فراهم می‌کند. عوارض ثانویه‌ٔ ناشی از عدم قرارگیری بیضه‌ها در محل مناسب‌شان شامل موارد زیر می‌شود:
- سرطان بیضه. سرطان بیضه معمولاً در آن دسته از سلول‌های بیضه رخ می‌دهد که در تولید اسپرم‌های نابالغ نقش دارند. عاملی که موجب سرطانی شدن این سلول‌ها می‌شود، ناشناخته است. خطر ابتلا به سرطان بیضه در مردانی که دچار عدم نزول بیضه بوده‌اند، بیشتر است.
خطر ابتلا به این سرطان زمانی که بیضه در شکم قرار داشته باشد، بیشتر از زمانی است که در کشاله‌ٔ ران باشد. همچنین اگر هر دو بیضه دچار عدم نزول شده باشند، خطر ابتلا به سرطان بیضه بیشتر می‌شود. جابه‌جا کردن بیضه به محل مناسبش ممکن است خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهد ولی آن را به صفر نمی‌رساند.
- مشکلات باروری. احتمال کمبود تعداد اسپرم، کاهش کیفیت اسپرم و کاهش باروری در مردانی که دچار عدم نزول بیضه بوده‌اند، بیشتر است. این موضوع می‌تواند ناشی از تکامل غیرطبیعی بیضه باشد و در صورتی‌که برای مدتی طولانی اقدامی در جهت درمان آن صورت نگیرد، وخامت وضعیت بیشتر می‌شود.
سایر عوارضی که ممکن است به دنبال عدم نزول بیضه ایجاد شوند، عبارت‌اند از:
- پیچ‌خوردگی بیضه. در پیچ‌خوردگی بیضه، طناب اسپرماتیک که حاوی عروق خونی، اعصاب و مجرای انتقال‌دهنده‌ٔ منی از بیضه‌ها به آلت تناسلی است، دچار پیچ‌خوردگی می‌شود. این وضعیت دردناک است و موجب قطع جریان خون بیضه می‌شود.
اگر پیچ‌خوردگی بیضه سریع درمان نشود، ممکن است منجر به از دست دادن بیضه شود. احتمال وقوع پیچ‌خوردگی در بیضهٔ نزول‌نکرده 10 برابر بیضهٔ نرمال است.
- تروما. اگر بیضه در کشاله‌ٔ ران واقع شده باشد، ممکن است با وارد آمدن فشار بر استخوان عانه آسیب ببیند.
- فتق اینگوینال (مغبنی). اگر سوراخ بین شکم و کانال اینگوینال خیلی گشاد باشد، بخشی از روده می‌تواند وارد کشاله‌ٔ ران شود.
تشخیص
اگر پسرتان دچار عدم نزول بیضه‌ها باشد، پزشک ممکن است برای تشخیص وضعیت و درمان بالقوه‌ٔ او، برایش عمل جراحی تجویز نماید.
- لاپاراسکوپی. در این فرآیند، لوله‌ای کوچک را که دوربینی در آن تعبیه شده است، از طریق یک سوراخ کوچک وارد شکم می‌کنند. از لاپاراسکوپی برای تعیین محل بیضهٔ داخل‌شکمی استفاده می‌شود.
پزشک ممکن است از طریق چنین فرآیندی بتواند مشکل عدم نزول بیضه را حل کند؛ البته در بعضی موارد عمل جراحی دیگری هم لازم می‌شود. گاهی ممکن است لاپاراسکوپی هیچ بیضهای را نشان ندهد یا اینکه بقایایی ناکارآمد از بافت بیضه را نشان دهد که بعداً از بدن خارج می‌شوند.
- جراحی باز. در بعضی موارد لازم است برشی بزرگ زده شود و شکم و کانال اینگوینا مستقیماً بررسی شوند.
پس از تولد نوزاد اگر پزشک نتواند بیضهای را در کیسه‌ٔ بیضه مشاهده کند، ممکن است تست‌هایی تجویز کند تا مشخص شود که آیا نوزاد کلاً فاقد بیضه است یا اینکه بیضه‌هایش نزول نکرد‌ه‌اند. بعضی از مشکلاتی که منجر به عدم نزول بیضه می‌شوند، در صورتی‌که تشخیص داده نشوند، می‌توانند به فاصله‌ٔ کوتاهی پس از تولد موجب وقوع عوارضی جدی گردند.
به‌طور کلی روش‌های عکس‌برداری از قبیل سونوگرافی و MRI را برای تشخیص عدم نزول بیضه تجویز نمی‌کنند.
درمان
هدف از درمان این است که بیضهٔ نزول‌نکرده را به محل مناسب خودش در کیسه‌ٔ بیضه انتقال دهند. درمان این مشکل قبل از یک‌سالگی ممکن است خطر وقوع عوارضی از قبیل ناباروری و سرطان بیضه را کاهش دهد. هرچه جراحی زودتر صورت گیرد، بهتر است؛ پیشنهاد می‌شود قبل از رسیدن کودک به 18 ماهگی او را عمل کنند.
عمل جراحی
عدم نزول بیضه را معمولاً با عمل جراحی درمان می‌کنند. در این عمل، جراح بادقت بیضه را به درون کیسه‌ٔ بیضه هدایت می‌کند و آن را در محل مناسبش ثابت می‌کند (اورکیوپکسی). این عمل را می‌توان هم در لاپاراسکوپی و هم در جراحی باز انجام داد.
زمان عمل پسرتان به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ مثل سلامت او و میزان دشواری عمل. جراح احتمالاً پیشنهاد کند که عمل پسرتان قبل از 12 ماهگی و در حدود 6 ماهگی وی انجام گیرد. به نظر می‌رسد جراحی زودهنگام احتمال وقوع عوارض بعدی را کاهش می‌دهد.
در بعضی موارد ممکن است بیضه به‌خوبی تکامل نیافته باشد، غیرطبیعی باشد یا سلول‌های آن مرده باشند. جراح این نوع بیضه‌ها را از بدن خارج می‌کند.
اگر پسرتان علاوه بر عدم نزول بیضه دچار فتق اینگوینال هم باشد، فتق را هم در طی جراحی برطرف می‌کنند.
پس از عمل، جراح بر بیضه نظارت می‌کند تا ببیند آیا به تکامل خود ادامه می‌دهد، عملکرد مناسبی دارد و در محل خودش باقی می‌ماند یا خیر. این نظارت ممکن است شامل موارد زیر گردد:
- معاینات فیزیکی
- سونوگرافی کیسه‌ٔ بیضه
- اندازه‌گیری سطح هورمون‌ها
درمان هورمونی
درمان هورمونی شامل تزریق HCG (گنادوتروپین جفتی انسان) می‌شود. این هورمون می‌تواند منجر به جابه‌جایی بیضهٔ پسرتان به درون کیسه‌ٔ بیضه گردد. درمان هورمونی معمولاً توصیه نمی‌شود چون تأثیرگذاری آن از عمل جراحی خیلی کمتر است.
سایر روش‌های درمانی
اگر پسرتان فاقد یک یا هر دو بیضه باشد – به دلیل عدم تشکیل آن‌ها یا از بین رفتن‌شان طی عمل جراحی – می‌توان در اواخر دوران کودکی یا در نوجوانی، بیضهای مصنوعی و پرشده با آب‌نمک را برایش ایمپلنت کرد. این بیضهٔ مصنوعی به کیسه‌ٔ بیضه ظاهری طبیعی می‌دهد.
اگر حداقل یکی از بیضه‌های پسرتان سالم نباشد، پزشک ممکن است شما را به نزد یک متخصص غدد (اندوکرینولوژیست) ارجاع دهد تا در مورد درمان‌های هورمونی لازم برای رشد جسمی و آغاز دوران بلوغ پسرتان گفت‌وگو کنید.
نتایج
احتمال موفقیت‌آمیز بودن اورکیوپکسی، رایج‌ترین عمل جراحی برای درمان عدم نزول بیضه، حدود 100 درصد است. باروری مردانی که سابقه‌ٔ عدم نزول یکی از بیضه‌ها را دارند تقریباً نرمال است ولی باروری افرادی با سابقه‌ٔ عدم نزول دو بیضه به 65 درصد کاهش می‌یابد. عمل جراحی ممکن است خطر ابتلا به سرطان بیضه را کاهش دهد ولی آن را به صفر نمی‌رساند.
سبک زندگی و درمان‌های خانگی
پس از انجام جراحی لازم است وضعیت بیضه‌ها بررسی شود تا از تکامل طبیعی آن‌ها اطمینان حاصل گردد. شما می‌توانید با کسب آگاهی از وضعیت تکامل جسمانی فرزندتان به او کمک کنید، بدین صورت که به‌طور مرتب در حین تعویض پوشک و حمام کردن او، محل بیضه‌هایش را چک کنید.
وقتی پسرتان به سن بلوغ رسید، تغییراتی را که در این دوران تجربه خواهد کرد برایش توضیح دهید. به او بگویید که چگونه خودش بیضه‌هایش را بررسی کند. بررسی بیضه‌ها توسط خود شخص مهارت مهمی برای تشخیص زودهنگام تومورهای احتمالی است.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
