تشخیص

موارد زیر ممکن است به تشخیص سیستیت بینابینی کمک کنند:

• سوابق پزشکی و الگوی ادراری. پزشک از شما خواهد خواست که علائم خود را شرح دهید؛ همچنین ممکن است از شما بخواهد که الگوی ادراری (حجم مایعات مصرفی و حجم ادرار دفع‌شده) خود را ثبت کنید.
• معاینه‌ٔ لگنی. در معاینه‌ٔ لگنی، پزشک آلت تناسلی، واژن و دهانه‌ٔ رحم را معاینه می‌کند و شکم را به منظور بررسی اندام‌های داخلی ناحیه‌ٔ لگن لمس می‌نماید. او همچنین ممکن است مقعد و راست‌روده (رکتوم) را نیز معاینه کند.
• آزمایش ادرار. نمونه‌ای از ادرار شما به منظور جست‌وجو برای نشانه‌های عفونت مجرای ادراری آزمایش می‌شود.
• سیستوسکوپی. پزشکتان لوله‌ای باریک را به همراه یک دوربین کوچک (سیستوسکوپ) وارد میزراه می‌کند تا پوشش داخلی مثانه را مشاهده نماید. او همچنین ممکن است مایعی را به درون مثانه تزریق کند تا ظرفیت آن را بسنجد؛ در این فرآیند که هیدرودیستنشن (hydrodistention) نام دارد، فرد را بی‌حس می‌کنند تا دردی احساس نکند.
• بیوپسی. در طی سیستوسکوپی تحت بی‌حسی، پزشک ممکن است نمونه‌ای از بافت مثانه و میزراه را بردارد تا آن‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی کند. این کار به منظور جست‌وجو برای سرطان مثانه و سایر علل نادر درد مثانه انجام می‌گردد.
• سیتولوژی ادرار. پزشک از شما نمونه‌ٔ ادراری می‌گیرد و سلول‌ها را به منظور جست‌وجو برای سرطان مثانه بررسی می‌کند.
• تست حساسیت به پتاسیم. پزشک دو محلول آب و پتاسیم‌کلرید را به نوبت داخل مثانه می‌ریزد. سپس از شما می‌خواهد که درد و احساس نیازی را که به دفع ادرار پیدا می‌کنید، پس از ریختن هر کدام از محلول‌ها در بازه‌ای از 0 تا 5 درجه‌بندی کنید. در صورتی که پس از ریختن محلول پتاسیم‌کلرید درد و احساس نیازتان به دفع، به‌طور قابل‌توجهی بیشتر بود، احتمالاً به سیستیت بینابینی مبتلا هستید. کسانی که مثانه‌شان مشکلی ندارد، تفاوتی بین دو محلول احساس نمی‌کنند.

 

درمان

هیچ درمان ساده‌ای نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی را برطرف نمی‌کند و هیچ درمانی هم برای همه‎ٔ افراد جواب نمی‌دهد. پیش از آنکه روش درمانی مناسب خود را بیابید، ممکن است لازم باشد روش‌های درمانی مختلف را امتحان کنید یا به‌صورت ترکیبی از آن‌ها استفاده کنید.

 

فیزیوتراپی

کار با یک فیزیوتراپیست ممکن است درد لگنی را که ناشی از حساس‌شدگی عضلانی، محدودیت‌های ایجادشده توسط بافت همبند و ناهنجاری‌های عضلانی در کف لگن‌ است، تسکین دهد.

 

داروهای خوراکی

داروهای خوراکی تجویزشده توسط پزشک، ممکن است از نشانه‌ها و علائم سیستیت بینابینی بکاهند.

 

تحریک عصبی

تکنیک‌های تحریک عصبی شامل موارد زیر هستند:

• تحریک وراپوستی الکتریکی اعصاب (TENS). در TENS توسط پالس‌های الکتریکی خفیف، درد لگنی و تکرر ادرار را کاهش می‌دهند. TENS ممکن است سبب افزایش جریان خون مثانه شود. این امر می‌تواند سببب تقویت عضلات کنترل‌کننده‌ٔ مثانه و آزادسازی مواد بلوکه‌کننده‌ٔ درد شود.

سیم‌های الکتریکی که روی کمر یا بالای ناحیه‌ٔ شرمگاهی قرار داده ‌می‌شوند، پالس‌های الکتریکی تولید می‌کنند. مدت زمان و دفعات انجام این روش درمانی به وضعیت خود شما بستگی دارد.

• تحریک اعصاب ساکرال. اعصاب ساکرال، پل ارتباطی اصلی بین نخاع و اعصاب مثانه‌اند. تحریک این اعصاب ممکن است تعجیل در ادرار کردن به هنگام احساس نیاز به دفع را که بر اثر سیستیت بینابینی ایجاد می‌شود، کاهش دهد.

در فرآیند تحریک اعصاب ساکرال، سیمی باریک در نزدیکی اعصاب ساکرال قرار داده‌ می‌شود که ایمپالس‌هایی الکتریکی به مثانه ارسال می‌کند (مشابه همان کاری که ضربان‌ساز (pacemaker) برای قلب انجام می‌دهد). اگر این فرآیند سبب کاهش علائم شما شود، می‌توانید با عمل جراحی وسیله‌ای مخصوص این فرآیند را در بدنتان کار بگذارید. این فرآیند، درد ناشی از سیستیت بینابینی را کنترل نمی‌کند بلکه می‌تواند به کاهش تکرر ادرار و تعجیل در ادرار کردن به هنگام احساس نیاز به دفع، کمک کند.

 

اتساع مثانه

انجام سیستوسکوپی با اتساع مثانه سبب کاهش موقت علائم در بعضی از افراد می‌شود. در این فرآیند، مثانه به کمک آب، متسع می‌گردد. اگر این فرآیند در طولانی‌مدت برایتان مفید باشد، ممکن است دوباره تکرار شود.

 

داروهایی که داخل مثانه ریخته می‌شوند

در این فرآیند، پزشک لوله‌ای ‌باریک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) را از میزراه عبور می‌دهد و داروی دی‌متیل سولفوکسید (Rismo-50) را داخل مثانه می‌ریزد.

این محلول گاهی با سایر داروها (مثل: بی‌حس‌کننده‌ٔ موضعی) ترکیب می‌شود و به مدت 15 دقیقه در مثانه باقی می‌ماند؛ سپس از طریق ادرار دفع می‌گردد.

شما ممکن است داروی دی‌متیل سولفوکسید – به آن DMSO هم گفته ‌می‌شود – را به‌صورت هفتگی، به مدت شش تا هشت هفته، دریافت کنید و پس از آن به مدت لازم – برای نمونه هر دو هفته یک‌بار تا یک سال – تحت درمان‌های نگهدارنده قرار بگیرید.

در روشی جدید، محلولی متشکل از داروهای لیدوکائین، بی‌کربنات سدیم و یکی از دو داروی پنتوزان یا هپارین‌ را داخل مثانه می‌ریزند.

 

عمل جراحی

پزشکان معمولاً برای درمان سیستیت بینابینی از عمل جراحی استفاده نمی‌کنند، چون برداشتن مثانه نه تنها درد را کاهش نمی‌دهد بلکه می‌تواند عوارض ثانویه‌ای را هم به دنبال داشته ‌باشد.

افرادی که درد شدیدی دارند یا آن‌ها که مثانه‌شان تنها مقادیر کمی از ادرار را می‌تواند ذخیره کند، کاندیدهای احتمالی عمل جراحی‌اند؛ البته معمولاً این عمل فقط زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های درمانی نتیجه‌بخش نبوده باشند و علائم بیماری، کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند.

 

سبک زندگی و درمان‎های خانگی

علائم بعضی از افراد مبتلا به سیستیت بینابینی با این راهکارها کاهش می‎یابد:

• تغییر رژیم غذایی. حذف یا کاهش مصرف غذاهایی که‌ مثانه را تحریک می‌کنند، ممکن است سبب تسکین ناراحتی‌های ناشی از سیستیت بینابینی شود.

تحریک‌کننده‌های رایج مثانه – که به C4 معروف‌اند – عبارت‌اند از: نوشیدنی‌های گازدار (Carbonated beverages)، هر نوع کافئین (مثل: شکلات) (Caffeine in all forms)، مرکبات (Citrus products) و غذاهای حاوی مقادیر بالای ویتامین ث. از مصرف غذاهای مشابه، مثل: گوجه‌فرنگی، ترشی‌ها، الکل و ادویه‌جات خودداری کنید. مصرف شیرین‌کننده‌های مصنوعی هم ممکن است علائم بیماری را بدتر کنند.

اگر در رابطه با تحریک مثانه، به بعضی از غذاها مشکوک هستید، آن‌ها را از رژیم غذایی خود حذف کنید، سپس دوباره یکی‌یکی آن‌ها را مصرف کنید و ببینید که کدام یک از آن‌ها علائمتان را بدتر می‌کنند.

• تمرین مثانه. تمرین مثانه شامل دفع ادرار در مواقع مشخص می‌شود؛ یعنی در این تمرین رفتن به توالت بر اساس ساعت است نه بر اساس احساس نیاز به دفع ادرار. در تمرین مثانه، بدون توجه به داشتن یا نداشتن احساس نیاز به دفع، در زمان‌هایی معین اقدام به دفع ادرار خواهید کرد – برای نمونه: در اوایل تمرین، هر نیم‌ساعت – و به‌تدریج فاصله‌ٔ زمانی بین هر دو نوبت دفع ادرار را افزایش خواهید داد.

در تمرین مثانه ممکن است یاد بگیرید که چگونه احساس نیاز شدید به دفع ادرار را با تکنیک‌های ریلکسیشن، مانند: تنفس آهسته و عمیق یا مشغول کردن حواس خود به فعالیتی دیگر، کنترل کنید.

 

اقدامات خودمراقبتی زیر هم ممکن است مفید باشند:

• لباس‌های گشاد بپوشید. از بستن کمربند یا پوشیدن لباس‌هایی که به شکم فشار وارد می‌کنند، خودداری کنید.
• استرس خود را کاهش دهید. از روش‌هایی مانند تجسم و بیوفیدبک استفاده کنید.
• در صورت استعمال دخانیات، آن را ترک کنید. مصرف دخانیات می‌تواند هر وضعیت ناخوشایندی را وخیم‌تر کند و همچنین منجر به سرطان مثانه شود.
• ورزش کنید. تمرین‌های کششی ساده ممکن است به کاهش علائم سیستیت بینابینی کمک کنند.