دررفتگی مفصل

به محل اتصال دو یا چند استخوان به یکدیگر، مفصل می‌گویند. دررفتگی نوعی آسیب‌دیدگی مفصلی است که در آن انتهای استخوان‌ از موقعیت طبیعی خود خارج می‌شود. این آسیب‌دیدگی دردناک به‌طور موقت مفصل را از ریخت می‌اندازد و باعث می‌شود که نتوانید آن را حرکت دهید.

دررفتگی بیشتر در شانه‌ها و انگشتان رخ می‌دهد. از سایر موارد دررفتگی می‌توان به دررفتگی آرنج، زانو و هیپ (مفصل بین ران و لگن) اشاره کرد. هرگاه احتمال دادید که دچار دررفتگی مفصلی شده‌اید، فوری به پزشک مراجعه کنید تا استخوان‌هایتان را به موقعیت مناسب برگرداند.

در صورت دریافت اقدامات درمانی مناسب، بیشتر موارد دررفتگی پس از چند هفته استراحت و توانبخشی بهبود می‌یابند. البته وقوع دررفتگی در بعضی از مفاصل، مانند شانه، آن‌ها را نسبت به دررفتگی‌های مجدد مستعد می‌سازد.

 

علائم

مفصل دررفته ممکن است علائم زیر را بروز دهد:

• به‌طور آشکار از ریخت افتاده ‌یا از موقعیت طبیعی‌اش خارج شده ‌است.
• متورم است و رنگ آن تغییر کرده ‌است.
• درد شدیدی دارد.
• نمی‌توان آن را حرکت داد.

 

زمان مراجعه به پزشک

افتراق دررفتگی از شکستگی می‌تواند دشوار باشد؛ در هر دو حالت باید فوری به پزشک مراجعه کنید. در صورت امکان، تا قبل از ملاقات پزشک، روی مفصل آسیب‌دیده یخ بگذارید و از حرکت دادن آن خودداری کنید.

 

علل

یکی از آسیب‌دیدگی‌های رایج در ورزش‌های پربرخورد – مانند راگبی و هاکی – و ورزش‌هایی که احتمال زمین خوردن در آن‌ها بالاست – مانند اسکی آلپاین، ژیمناستیک و والیبال – دررفتگی است.

دررفتگی دست و انگشت در بازیکنان بسکتبال و راگبی که دست‌شان زیاد به توپ، زمین یا بازیکنان دیگر برخورد می‌کند، شایع است.

وارد شدن ضربه‌ای شدید به دست در جریان تصادف یا زمین خوردن و افتادن روی دست در حین کشیده بودن آن جزو سایر علل شایع دررفتگی‌اند.

 

ریسک‌فاکتورها

عواملی که احتمال دررفتگی استخوان را افزایش می‌دهند، عبارت‌اند از:

• قرار داشتن در معرض زمین خوردن. اگر در هنگام زمین خوردن، بازو و ساعدتان را جلو بیاورید تا از خود محافظت کنید یا اگر به‌شدت روی بخشی از بدن‌تان – مثل هیپ (مفصل بین ران و لگن) یا شانه – بیفتید، احتمال دررفتگی مفاصل‌تان بالا می‌رود.
• وراثت. بعضی از افراد به‌طور مادرزادی رباط‌هایشان شل‌تر از بقیه است و نسبت به آسیب‌دیدگی‌ها مستعدتر‌اند.
• شرکت در بعضی از ورزش‌ها. بسیاری از موارد دررفتگی در جریان ورزش‌های پربرخورد یا ورزش‌هایی که به مفاصل فشار زیادی وارد می‌کنند، رخ می‌دهند؛ از این ورزش‌ها می‌توان به ژیمناستیک، کشتی، بسکتبال و راگبی اشاره کرد.
• تصادفات وسایل نقلیه. تصادف‌کردن شایع‌ترین علت دررفتگی‌ هیپ است (به‌خصوص در مواردی که فرد کمربند ایمنی‌اش را نبسته باشد).

 

عوارض ثانویه

عوارض ثانویه‌ٔ دررفتگی مفصل شامل موارد زیر است:

• پارگی عضلات، رباط‌ها و تاندون‌های تقویت‌کننده‌ٔ مفصل آسیب‌دیده
• آسیب‌دیدگی اعصاب یا شریان‌های مجاور مفصل
• مستعد شدن به دررفتگی‌های مجدد در صورت وقوع یک دررفتگی شدید یا دررفتگی‌های مکرر
• ابتلای مفصل آسیب‌دیده به آرتریت در آینده

درصورت کشیدگی یا پارگی رباط‌ها و تاندون‌های مفصل آسیب‌دیده یا آسیب‌دیدگی اعصاب و شریان‌های مجاور آن، ممکن است به‌منظور ترمیم این بافت‌ها به عمل جراحی نیاز داشته ‌باشید.

 

پیشگیری

به‌منظور پیشگیری از دررفتگی مفصل:

• مواظب باشید که زمین نخورید. هر چند وقت یک‌بار نزد پزشک بروید تا چشمان‌تان را معاینه کند. از پزشک یا داروساز بپرسید که آیا داروهای فعلی‌تان سبب گیجی شما می‌شوند یا خیر. مطمئن شوید که منزل‌تان از نور کافی برخوردار باشد؛ همچنین وسایلی را که احتمال دارد پایتان به آن‌ها گیر کند، از سر راه بردارید.
• اول ایمنی، بعد ورزش! در ورزش‌های پربرخورد از وسایل ورزشی محافظتی استفاده کنید.
• از وقوع مجدد دررفتگی مفصل جلوگیری کنید. اگر یک‌بار مفصل‌تان در برود، ممکن است مستعد دررفتگی‌های بیشتر شوید. به‌منظور جلوگیری از وقوع مجدد دررفتگی، تمریناتی را که پزشک یا فیزیوتراپیست به‌منظور افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری مفصل برایتان تجویز کرده ‌است انجام دهید.