از کار افتادن کامل کلیه
از کار افتادن کامل کلیه زمانی ایجاد می‌شود که بیماری مزمن کلیه – فقدان تدریجی عملکرد کلیه – به سطح پیشرفته برسد.
در مرحله (استیج) آخر بیماری کلیه، کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند به گونه‌ای عمل کنند که نیازهای بدنتان برآورده گردد.
کلیه‌ها مواد زائد و مایعات اضافی را از خون شما تصفیه می‌کنند؛ سپس این مواد از طریق ادرار دفع می‌گردند. در صورتی‌که کلیه‌ها توانایی تصفیهٔ خود را از دست بدهند، سطوح خطرناکی از مایعات، الکترولیت‌ها و مواد زائد می‌توانند در بدنتان انباشته شوند.
اگر به مرحله (استیج) آخر بیماری کلیه مبتلا شوید، برای زنده ماندن به دیالیز یا دریافت پیوند کلیه نیاز خواهید داشت؛ همچنین ممکن است از دیالیز و پیوند صرف نظر کرده و با ترجیح مراقبت‌های کنسرواتیو (نگه‌دارنده)، به مدیریت علائم خود اقدام کنید؛ هدف از این کار این است که در طول مدت باقی‌مانده تا پایان عمر، به بالاترین کیفیت ممکن در زندگی دست یابید.
علائم
در بیماری مزمن کلیه، احتمال دارد هیچ نشانه و علامتی نداشته باشید، اما در صورت پیشروی آن به مرحله (استیج) آخر بعنی از کار افتادن کامل کلیه ، ممکن است نشانه‌ها و علائم زیر را بروز دهید:
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- ضعف و خستگی مفرط
- مشکلات خواب
- تغییر در میزان ادرار
- کاهش هوش
- کرامپ (انقباض طولانی‌مدت) و انقباض ناگهانی عضلات
- ورم پا و قوزک پا
- خارش مداوم
- درد در ناحیهٔ سینه، اگر مایعات در اطراف پوشش قلب تجمع یابند
- تنگی نفس، اگر مایعات در ریه‌ها تجمع پیدا کنند
- فشار خون بالایی که کنترل آن دشوار است
نشانه‌ها و علائم بیماری کلیوی اغلب غیراختصاصی هستند؛ یعنی این علائم ممکن است توسط سایر بیماری‌ها هم ایجاد شوند. از آنجا که کلیه‌ها بسیار سازش‌پذیرند و می‌توانند عملکردهای ازدست‌رفته را جبران کنند، نشانه‌ها و علائم بیماری کلیه ممکن است تا زمانی که آسیب‌های وارد شده دیگر قابل بازگشت نباشند، بروز نکنند.
زمان مراجعه به پزشک
در صورتی‌که هر کدام از نشانه‌ها و علائم مرتبط با بیماری کلیه را دارید، به پزشک مراجعه کنید.
اگر مشکلی داشته باشید که خطر بیماری کلیه را افزایش می‌دهد، پزشکتان احتمالاً در مراجعاتی که به او خواهید داشت، فشار خونتان را اندازه خواهد گرفت و عملکرد کلیه‌تان را به کمک آزمایشهای خون و ادرار بررسی خواهد نمود. از پزشک خود بپرسید که انجام این آزمایش‌ها برایتان ضروری است یا خیر.
علل
بیماری مزمن کلیه زمانی رخ می‌دهد که عملکرد کلیه در اثر یک بیماری یا مشکل لطمه بخورد و آسیب کلیوی در طول چند ماه تا چند سال شدیدتر شود.
بیماری‌ها و مشکلاتی که سب ایجاد بیماری مزمن کلیه می‌شوند، عبارت‌اند از:
- دیابت نوع 1 و 2
- فشار خون بالا
- گلومرونفریت (التهاب واحدهای فیلترکننده‌ٔ کلیه)
- نفریت بینابینی، التهاب توبول‌های کلیوی و ساختارهای مجاور
- بیماری کلیه‌ٔ پلی‌کیستیک
- انسداد طولانی‌مدت مجرای ادراری، در نتیجه‌ٔ مشکلاتی مانند: بزرگ‌شدگی پروستات، سنگ‌های کلیوی و بعضی از سرطان‌ها
- ریفلاکس وزیکویورترال، وضعیتی که سبب بازگشت ادرار به کلیه‌ها می‌شود
- عفونت‌های بازگشتی کلیه، که به آن پیلونفریت هم گفته می‌شود
ریسک‌فاکتورها
فاکتورهای معینی که ممکن است باعث شوند که بیماری مزمن کلیه به‌سرعت تا مرحله (استیج) آخر بیماری کلیه پیشروی کند، عبارت‌اند از:
- دیابت و کم‌توانی در کنترل قند خون
- بیماری کلیوی‌ای که گلومرول‌ها – ساختارهایی در کلیه که مواد زائد را از خون تصفیه می‌کنند – را تحت تأثیر قرار می‌دهد
- بیماری کلیه‌ٔ پلی‌کیستیک
- ابتلا به بیماری کلیه بعد از دریافت پیوند
- فشار خون بالا
- استعمال دخانیات
- داشتن نژاد افریقایی-امریکایی
- مذکر بودن
- بالا بودن سن
- پایین بودن سطح عملکرد کلیه در نخستین ارزیابی عملکرد آن توسط پزشک
عوارض ثانویه
آسیب کلیوی قابل بازگشت نیست. عوارض ثانویه‌ٔ بالقوه‌ٔ آن می‌توانند تقریباً تمام بخش‌های بدن را تحت تأثیر قرار دهند؛ این عوارض عبارت‌اند از:
- احتباس مایعات، که می‌تواند منجر به ورم بازوها و پاها، افزایش فشار خون و تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) شود
- افزایش ناگهانی سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)، که می‌تواند عملکرد قلب را مختل کرده و مرگبار باشد
- بیماری‌های قلب و عروق
- ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها
- کم‌خونی
- کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری
- آسیب به سیستم عصبی مرکزی، که می‌تواند سب دشوارشدن تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود
- کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند
- پریکاردیت، التهاب پرده‌ٔ کیسه‌مانندی که قلب را می‌پوشاند (پریکارد)
- مشکلات بارداری که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک‌اند
- آسیب غیرقابل بازگشت به کلیه‌ها (مرحله آخر بیماری کلیه)، که در این وضعیت فرد برای ادامه‌ٔ حیات به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند
پیشگیری
اگر به بیماری کلیه مبتلا هستید، ممکن است بتوانید با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم، از سرعت پیشروی آن بکاهید:
- در صورت لزوم وزن خود را کاهش دهید.
- بیشترِ روزها فعالیت داشته باشید.
- یک رژیم متعادل از غذاهای کم‌سدیم و سرشار از مواد مغذی اتخاذ کنید.
- فشار خونتان را کنترل کنید.
- داروهایتان را همان‌گونه که پزشک تجویز کرده، مصرف نمایید.
- سطح کلسترول خود را هر سال یررسی نمایید.
- از استعمال دخانیات و محصولات تنباکو بپرهیزید.
- به‌طور منظم جهت چک‌آپ و غربالگری خود اقدام کنید.
تشخیص
آزمایش‌ها و معاینات تشخیص مرحله از کار افتادن کامل کلیه عبارت‌اند از:
- سابقه‌ٔ پزشکی، که شامل شرح سوابق پزشکی شخصی و فامیلی است.
- معاینه‌ٔ فیزیکی، که طی آن، پزشکتان قد، وزن و فشار خون شما را اندازه می‌گیرد و یک معاینه‌ٔ نورولوژیکی (عصب‌شناختی) هم انجام می‌دهد.
- آزمایش خون، به منظور اندازه‌گیری میزان محصولات زائد در خون، مثل: اوره و کراتینین.
- آزمایش ادرار، برای بررسی سطح آلبومین در ادرار – بالا بودن سطح آلبومین ادرار می‌تواند نشانه‌ٔ ابتلا به بیماری کلیه باشد.
- عکس‌برداری، از روش‌هایی مانند سونوگرافی (امواج فراصوت)، MRI (تصویرسازی مغناطیسی) و CT اسکن (توموگرافی رایانه‌ای) برای بررسی ساختار و اندازه‌ٔ کلیه‌ها استفاده می‌کنند تا ناهنجاری‌ها را بیابند.
- برداشت نمونه‌ای از بافت کلیه (بیوپسی)، برای بررسی آن در زیر میکروسکوپ و تعیین نوع بیماری کلیه و میزان آسیب‌دیدگی آن.
ممکن است لازم باشد که در طول زمان، آزمایشهای معینی را تکرار کنید تا پزشکتان سیر پیشروی بیماری کلیه را دنبال کند.
مراحل (استیج‌های) بیماری کلیه
بیماری کلیه دارای پنج مرحله (استیج) است. به منظور تعیین مرحله‌ٔ بیماری، پزشک برایتان یک آزمایش خون می‌نویسد تا نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) شما را بررسی کند. مقدار GFR که بر حسب میلی‌لیتر بر دقیقه (mL/min) گزارش می‌شود، نشان می‌دهد که کلیه‌ها در هر دقیقه چه مقدار خون را فیلتر و تصفیه می‌کنند. کاهش مقدار GFR به معنای کاهش عملکرد کلیوی است.
در صورتی‌که کلیه‌هایتان نتوانند برای برآورده‌کردن نیازهای روزانه‌تان آن‌گونه که لازم است، کار کنند، شما به مرحله‌ٔ آخر بیماری کلیه مبتلا هستید. مرحله آخر بیماری کلیه معمولاً هنگامی رخ می‌دهد که عملکرد کلیه‌ها به کمتر از 10 درصد حالت عادی برسد.
همچنین در بخشی از فرآیند تعیین مرحله (استیج) بیماری کلیه، پزشک ممکن است وجود پروتئین را در ادرارتان بررسی کند.
| مرحله (استیج) بیماری کلیه | GFR (mL/min) | عملکرد کلیوی |
| مرحله 1 | 90 یا بالاتر | عملکرد طبیعی یا نزدیک به طبیعی |
| مرحله 2 | 60 تا 89 | فقدان خفیف عملکرد کلیوی |
| مرحله a3 | 45 تا 59 | فقدان خفیف تا متوسط عملکرد کلیوی |
| مرحله b3 | 30 تا 44 | فقدان متوسط تا شدید عملکرد کلیوی |
| مرحله 4 | 15 تا 29 | فقدان شدید عملکرد کلیوی |
| مرحله 5 | کمتر از 15 | نارسایی کلیه |
درمان
اقدامات درمانی در مرحله آخر بیماری کلیه شامل موارد زیر است:
- پیوند کلیه
- دیالیز
- مراقبت‌های حمایتی
پیوند کلیه
پیوند کلیه یک عمل جراحی است که طی آن کلیه‌ٔ سالمِ یک اهداکننده‌ٔ زنده یا اهداکننده‌ای که به‌تازگی فوت کرده است را در بدن فردی قرار می‌دهند که کلیه‌هایش دیگر به‌درستی کار نمی‌کنند.
از آنجا که دیالیز فرآیندی است که باید تا آخر عمر انجام شود، روش درمانی انتخابی برای مرحله آخر بیماری کلیه، اغلب پیوند کلیه است.
فرآیند پیوند کلیه زمان‌بر است و شامل یافتن فردی اهداکننده (زنده یا به‌تازگی فوت‌شده) می‌شود که کلیه‌اش با کلیه‌ٔ شما بیشترین تطابق را داشته باشد. شما همچنین تحت یک عمل جراحی قرار خواهید گرفت که در آن، کلیه‌ٔ جدید در بخش تحتانی شکمتان قرار داده می‌شود و عروق خونی و میزنای – لوله‌ای که کلیه را به مثانه مرتبط می‌کند – به کلیه‌ٔ جدید متصل می‌شوند تا آن را قادر به فعالیت نمایند.
شما چند روز تا یک هفته را در بیمارستان سپری خواهید کرد. پس از ترخیص و در طول مدت بهبودی، باید به‌طور مرتب چک‌آپ‌هایی انجام دهید؛ همچنین داروهایی مصرف خواهید کرد که سیستم ایمنی شما را از پس زدن کلیه‌ٔ پیوندی باز می‌دارند و خطر ابتلا به عوارض ثانویه‌ٔ بعد از عمل جراحی – مثل عفونت – را کاهش می‌دهند.
پس از یک پیوند کلیه‌ٔ موفقیت‌آمیز، کلیه‌ٔ جدید خون را تصفیه می‌کند و شما دیگر نیازی به انجام دیالیز ندارید.
دیالیز
در صورت فقدان تعدادی از عملکردهای کلیه، دیالیز قادر است آن‌ها را انجام دهد.؛ این عملکردها شامل: حذف مایعات اضافی و مواد زائد از خون، بازگردانی سطوح الکترولیت‌ها و کمک به کنترل فشار خون می‌شوند.
انواع دیالیز عبارت‌اند از: دیالیز صفاقی و همودیالیز.
دیالیز صفاقی
در طی دیالیز صفاقی، عروق خونی پوشش شکم (صفاق)، به کمک مایعی که داخل و خارج فضای صفاقی را شست‌وشو می‌دهد، نقش کلیه را برعهده می‌گیرند. دیالیز صفاقی در منزل انجام می‌شود.
همودیالیز
در همودیالیز، دستگاهی با فیلتر کردن مواد زائد مضر، نمک‌ها و مایعات خون، بخشی از کارهای کلیه را انجام می‌دهد. میتوان همودیالیز را در مرکز مخصوص یا در منزل انجام داد.
برای اینکه دیالیز موفقیت‌آمیزی داشته باشید، ممکن است لازم باشد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید؛ مثل: پیروی از توصیه‌های مشخص غذایی.
مراقبت‌های حمایتی
با مراقبت‌های حمایتی، علائمتان کنترل می‌شود و احساس بهتری خواهید داشت. می‌توانید این روش را به تنهایی یا در ترکیب با سایر روش‌های درمانی انتخاب کنید.
بدون انجام دیالیز یا دریافت پیوند کلیه، نارسایی کلیه وخیم‌تر می‌شود و سرانجام منجر به مرگ می‌گردد. در بعضی از افراد، پیشروی این بیماری به‌آهستگی و در طی ماه‌ها و سال‌ها صورت می‌گیرد اما در عده‌ای دیگر، سرعت پیشروی زیاد است.
پزشکانی که به شما کمک می کنند
راضیه رحیمی
ممنونم، برنامه خوبی بود، مشکلی نبود. خدا خیرتان دهد
محمدرضا عربی
برنامه ویزيت آنلاین عالی بود، ممنونم
رقیه افشاری
بسیاری عالی بود، وقت ویزیت ساعت 8 بود، دکتر اخیاری ساعت 8:05 آنلاین شدند. تصمیم دارم برای مادرم هم از متخصص گوارش نوبت ویزیت آنلاین بگیرم.
حدیقه همت‌خانی
مشکلی نبود، مجددا پس از آزمایش دوباره از دکتر صفاری وفت می‌گیرم.
عباس عباس زاده
در طول سه روز گذشته که به صورت بستری در مجموعه بیمارستان محب و بخش CCU بستری بودم با دیدن نوع برخورد و اکرام بیماران تحت تاثیر واقع شدم. همیشه در ذهنم آرزوی این را داشتم در ایران خودمان اکرام ارباب رجوع و خاصه بیماران به نحو احسنت انجام پذیرد. ولی این آرزو را تا به امروز در هیچ مجموعه دیگری مثل این بیمارستان تجربه نکرده بودم.
قطعا راه دشواری تا رسیدن به اهداف عالیه شما و دیگر مدیران پیش رو دارید، اما یقینا این مجموعه پتانسیل بهتر شدن و الگو قرارگرفتن را دارد. به عنوان یک مراجعه کننده اولا : ممنون و سپاس، دوما : در این راه پیش رو و پرتلاش باشید، و سوما : نقاط قوت مدیریت خود را حفظ و نقاط ضعف را شناسائی فرمائید. پرسنل این بخش با تمام بیماران، چه پیر و جوان، با محبت و انگیزه خدمت برخورد داشتند.
آمادگی دارم به نوبه خود از تک تک این عزیزان تقدیر نمایم : سرکار خانم های پرستاران یوسفی . خردمند و …، بهیاران شهروز محمودی و …، خدمه زحمتکش و …. همه عزیزان. پزشکان محترم و حاذق که بنده از خانم دکتر ثابتی تکریم و خضوع دارم.
مهدی امین الرعایا
اینجانب مهدی امین الرعایا که در تاریخ 26/6/97 توسط استاد گرانقدر جناب آقای دکتر مرزبان و تیم فرهیخته و دانشمند همراه ایشان تحت عمل CABG قرار گرفته ام، بدینوسیله مراتب تشکر، قدردانی و امتنان خود را از زحمات بی شائبه و نیز فرشتگان مهربان و توانمندی که به عنوان پرستار در آن بیمارستان معظم مشغول ارائه خدمت خصوصا در بخش های ICU-OH1 و بخش آفتاب هستند، اعلام میدارم و آرزومند موفقیت های روز افزون شما در ادامه خدمت های بیشتر به جامعه دردمندان هستم.
البتع لازم به ذکر است مدیریت مهمانداری و همکاری کلیه پرسنل آن بیمارستان در حد قابل تقدیر میباشد.
